ĐẠI LỄ NGHÌN NĂM THĂNG LONG

Những ngày này, trong khi nhiều giống đào đã bung sắc thắm, bừng bừng khí xuân với những lộc, những hoa thì riêng đào Thất thốn vẫn lặng lẽ trổ bông trong vóc dáng xù xì như cây cổ thụ thu nhỏ.

Người ta cũng không thể giải thích được vì sao nụ hoa lại có thể bật ra từ những chai sần, khô khốc như thế, mà bông vẫn to hơn bất kỳ loài đào nào khác với sắc đỏ đậm màu tiết dê. Màu hoa càng đỏ càng quý, bởi tượng trưng cho khí ấm mùa xuân.

Và chỉ có người kỹ tính, hiểu hoa và biết chơi mới tìm đến giống đào “chảnh,” trồng mười cây có khi chỉ được một cây ra hoa, mỗi cây nhiều lắm chừng 20-30 bông này mà thôi.

Anh Lê Hàm, một nghệ nhân hiếm hoi trồng đào Thất thốn ở Nhật Tân, Hà Nội, cho biết, càng gió bấc mưa phùn sắc đào càng thắm. Giá trung bình từ 10 đến 15 triệu một cây nhỏ, nếu tính chi li ra là một triệu đồng cho mỗi bông hoa.

Quý như vậy nên ít có giống hoa nào người trồng phải chờ đợi trong hồi hộp, thấp thỏm như với đào Thất thốn. Vì nó không ra hoa theo ý muốn của con người, nên những nghệ nhân như anh Hàm, hay những người chơi hoa mới có cảm giác sung sướng giải tỏa được cảm giác háo hức tích tụ khi có bông đào bung nở.

Theo kinh nghiệm của anh Hàm, lá đào Thất thốn to, dài, dễ xòe che các lá khác nên phải theo dõi để cắt xén đúng lúc cho ra nhiều mắt. Nuôi từ đầu năm đến tháng Tư sửa, sau đó tháng Sáu sửa tiếp, nếu sửa quá ba lần sẽ không có hoa…

Với cách làm này, hơn 70 gốc đào Thất thốn thương mại của vườn nhà anh Hàm thường trúng khoảng 60-70%. Làm nhiều rồi tự rút ra kinh nghiệm thôi, chứ anh bảo cũng không lý giải được tại sao.

“Giờ mình chỉnh được nhiệt độ cho đào rồi. Kinh nghiệm tích lũy dần dần. Ví như năm ngoái đào hơi bị non, chưa tính toán hết nên mình thúc ra hơi muộn. Đáng lẽ phải cho ra hoa vào ngày 26-27 Tết chứ để đến 30, mùng 1 mới ra hoa là thành muộn,” anh Hàm nói.

Dưới bãi Nhật Tân, những cây đào Thất thốn “thọ” trên 30 tuổi trông như cổ thụ thu nhỏ là chuẩn nhất và người chơi ngày nay còn tạo được nhiều kiểu dáng quý hiếm cho đào. Hai, ba năm đầu dựa vào “màu da” của cây mà các nghệ nhân sẽ quyết định tạo dáng cây ra sao, vì nếu để già quá vỏ sẽ bị nổ hoặc gãy cành.

Chục năm trước, gần như nhà nào ở Nhật Tân cũng có đào Thất thốn. Nhưng vì loại đào này thường chỉ ra hoa sau Rằm tháng Giêng vào mùa lễ hội, khó kinh doanh đúng vụ Tết Nguyên đán nên chẳng còn mấy nhà mặn mà với giống đào này.

Các thủ thuật với đào thường như khoanh, tuốt lá… để ép ra hoa đúng cữ xuân, hay ghép mắt đào thường vào gốc dường như không có tác dụng gì với giống đào đặc biệt này.

Ở làng Nhật Tân, “gã gàn” Lê Hàm, sau 20 năm trăn trở và quyết bám trụ với Thất thốn nay mới tìm ra được bí quyết thúc giống đào quý này ra đúng dịp Tết.

Hiện gia tài của anh có cả bốn loại đào Thất thốn: thân đỏ hoa đỏ, thân trắng hoa nhạt hơn một chút, thân trắng hoa năm cánh đơn, thân trắng hoa năm cánh kép.

Và vào những ngày xuân khi người người đổ ra đường vui chơi, ngắm hoa, ngắm phố thì nghệ nhân Lê Hàm vẫn mê  mải nhân giống và quan sát những “đứa con tinh thần” chuyển mình.../.