26/09/2012
|
09:18:00
Độc đáo lễ hội cầu Trăng của dân tộc Tày Hà Giang
|
Ảnh minh họa. |
Đến với Hà Giang trong những ngày Rằm tháng Tám âm lịch, du khách sẽ có dịp
chứng kiến lễ hội cầu Trăng hết sức độc đáo của đồng bào Tày ở thôn Bản Loan, xã Yên Định (huyện
Bắc Mê).
Dân tộc Tày ở Hà Giang có khoảng trên 160.000 người, chiếm 25% dân số trong
tỉnh, đông thứ hai sau dân tộc H'Mông. Người Tày sinh sống rải rác ở các huyện,
thành phố trong tỉnh nhưng tập trung đông nhất là ở các huyện Bắc Quang, Quang
Bình, Vị Xuyên, Bắc Mê.
Bà con dân tộc Tày quan niệm trên cung Trăng có mẹ
Trăng và 12 nàng tiên (con gái của mẹ). Mẹ Trăng cùng 12 nàng tiên là những người luôn chăm lo,
bảo vệ mùa màng cho muôn dân.
Từ bao đời nay, với lễ hội dân gian mang đậm màu sắc tâm linh này, đồng bào Tày
ở thôn Bản Loan thường duy trì tổ chức với ý nghĩa đón mẹ Trăng và các nàng tiên
xuống vui Tết Trung Thu. Mẹ Trăng ban phước lành cho dân bản, cầu cho mùa màng
bội thu, mưa thuận gió hòa, cuộc sống trong bản luôn bình an và gặp nhiều may
mắn.
Được tổ chức vào đúng ngày Rằm tháng Tám (Tết Trung Thu), Lễ hội cầu Trăng có hai phần lễ và hội. Phần lễ thường được tổ
chức vào tối 14/8 âm lịch trên một bãi đất rộng với các nghi thức "cúng thổ công
chúa bản" tại ngôi miếu chung để xin phép cho dân bản được tổ chức lễ hội cầu
Trăng vào đêm hôm sau.
Ngày lễ này là ngày vui nhất của bà con dân tộc Tày nơi đây. Bà con dân bản từ
già, trẻ, gái, trai đều đến tham gia đông đủ, họ dâng các sản vật, khấn mời mẹ
Trăng xuống hạ giới nghe những tâm tư, tình cảm của người dân sau một năm siêng
năng làm lụng.
Lễ vật gồm thịt, rượu, các loại bánh, xôi nhuộm ngũ sắc. Sau khi thực hiện xong
nghi lễ trình báo mẹ Trăng và 12 nàng tiên, già làng tiến hành các nghi lễ cầu
phúc, cầu may, cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi; mời mẹ Trăng và các
nàng tiên về ban mùa màng và phước lành cho dân bản.
Đêm hôm sau, đúng vào ngày Rằm tháng Tám, khi mẹ Trăng lên khỏi đỉnh núi và bắt
đầu tỏa sáng xuống bản làng, tất cả bà con tập trung ở sân. Lúc này thầy cúng
tiến hành cúng thổ công và các thần linh, các nghệ nhân cúng tế múa vòng quanh giàn cúng khi khai hội đón Trăng.
Sau khi đã làm lễ cầu mẹ Trăng và các nàng tiên ban cho các cây, con
giống tốt,
gặp nhiều điều kiện thuận lợi trong gieo trồng, sản xuất chăn nuôi, tất
cả bà
con trong bản quây quần uống rượu, múa hát quanh xung bàn lễ. Trai gái
đều mặc những trang phục đẹp nhất, nhất là các cô gái trở nên xinh đẹp
nổi bật với những trang sức
bằng vòng tay, vòng cổ và xà tích bằng bạc. Họ say sưa hát những làn
điệu dân ca, tiếng hát cọi, hát yếu... chan chứa tình yêu quê hương đất
nước, ca ngợi hạnh phúc lứa đôi.
Khi đến với lễ hội cầu Trăng, không chỉ được nghe hát những làn điệu dân ca, các
trò chơi dân gian, du khách còn được thưởng thức các món ẩm thực truyền thống
của bà con dân tộc Tày như cơm lam, các món rau rừng, mắm thịt lợn, mắm cá chép
ruộng, trám muối, xôi ngũ sắc, măng chua, trám đen chấm với muối vừng.
Lễ hội cầu Trăng là ngày hội vui nhất của người Tày, trong những ngày này những
người già gặp nhau hỏi thăm chuyện gia đình, chuyện phát triển sản xuất, chăn
nuôi. Với thanh niên, đây là ngày hội để các chàng trai, cô gái gặp gỡ trao
duyên. Các trẻ em được rước đèn ông sao, vui chơi, phá cỗ dưới ánh Trăng Rằm.
Đêm hội cầu Trăng kết thúc khi mẹ Trăng lên giữa đỉnh đầu, cả bản lưu luyến làm
lễ tiễn mẹ Trăng về trời, sau đó họ lại tiếp tục ngân nga trong câu hát then,
hát cọi đầy sức lôi cuốn lòng người.
Kết thúc buổi lễ, già làng sẽ phát các hạt giống cho con cháu, cầu cho tất cả bà
con trong bản một vụ mùa gieo trồng thuận lợi, mùa màng bội thu, dân bản no ấm.
Thông qua việc tổ chức lễ hội cầu Trăng, bà con dân tộc Tày còn truyền dạy cho
con cháu của mình lòng tự hào, gìn giữ những giá trị văn hóa truyền thống, đậm
đà bản sắc của dân tộc./.
Minh Tâm (TTXVN)