ĐẠI LỄ NGHÌN NĂM THĂNG LONG

Một trong những công trình mừng Thủ đô ngàn năm tuổi gây được sự chú ý của công chúng đó là Con đường Gốm sứ ven sông Hồng - tác phẩm nghệ thuật được hình thành từ ý tưởng của họa sỹ Nguyễn Thu Thủy.

Tấm lòng với Thủ đô

Cuối năm 2003, chứng kiến cuộc khai quật khảo cổ tại Trung tâm Hoàng thành Thăng Long, họa sỹ Nguyễn Thu Thủy đã xúc động mạnh với các di vật như đầu phượng, đầu rồng bằng đất nung, những lá đề và đầu ngói ống, viên gạch trang trí hoa cúc dây thời Lý, thạp gốm lớn hoa nâu thời Trần, bình gốm men lam và men trắng rạn thời Lê...

Khi đó chị đã nghĩ về việc lưu giữ một dòng chảy lịch sử trên chất liệu gốm, được cất giữ ngay giữa trái tim Thủ đô.

Ba năm sau, trong một khóa học báo chí tại Berlin và có cơ hội được đi thăm một số viện bảo tàng tại Ðức, Tây Ban Nha, Italy, chị Thủy rất thích thú khi được tận mắt ngắm nhìn các công trình kiến trúc ngoài trời sử dụng gốm ốp rất độc đáo, trong đó có những công trình được ốp gốm từ thế kỷ thứ 6 trước Công nguyên, mà vẫn còn nguyên vẹn và bền màu.

Trở về Hà Nội, hàng ngày trên đường đi làm, qua những bức tường bêtông đơn điệu dọc đê sông Hồng, ý tưởng về một con đường được trang trí những bức tranh tường bằng gốm nảy sinh trong chị. Đây sẽ là một công trình đẹp mang ý nghĩa văn hóa-xã hội, tô điểm thêm cảnh sắc Thủ đô vào dịp Đại lễ kỷ niệm 1.000 năm.

Họa sỹ Nguyễn Thu Thủy quyết định lên kế hoạch và mời các nghệ sỹ, các nhà tài trợ tham gia dự án này…

Vào tháng 11/2006, Đề án “Con đường Gốm sứ ven sông Hồng” ra đời và được Ủy ban Nhân dân thành phố Hà Nội phê duyệt, cho phép triển khai vào cuối năm 2007.

Theo quyết định này, Sở Văn hóa-Thể thao-Du lịch thành phố Hà Nội là đơn vị chủ trì dự án; Công ty Nghệ thuật Tân Hà Nội được giao là đơn vị triển khai thực hiện.

Mục tiêu của dự án là thực hiện bức tranh gốm khổng lồ dọc theo bờ đê sông Hồng từ đường Âu Cơ, Nghi Tàm, Yên Phụ, Trần Nhật Duật, Trần Quang Khải, Trần Khánh Dư… với tổng chiều dài hơn 6km, diện tích tổng cộng khoảng 6.500m2.

Do đặc điểm là các đoạn tranh gốm trưng bày ngoài trời nên các họa sĩ phải tìm tòi những chất men không bị bong rộp khi trời nóng, nhiệt độ nung đạt 1.200 độ C để chịu được mưa nắng và những biến đổi của thời tiết.

Vào tháng 5/2007, họa sỹ Nguyễn Thu Thủy tổ chức một trại sáng tác gốm ở Bát Tràng và trưng bày tại Bảo tàng Dân tộc học - vừa để thuyết minh với các nhà quản lý, vừa để chọn những nghệ sỹ có phong cách phù hợp với dự án.

Chị Thủy còn cho biết, đây là dự án mở, chị muốn kêu gọi những tấm lòng yêu Hà Nội cùng chung sức đóng góp, tạo dựng mà không dùng ngân sách của Nhà nước để có một món quà ý nghĩa mừng Thủ đô ngàn năm văn hiến.

Rất nhiều sinh viên của Trường Đại học Mỹ thuật Hà Nội đã tìm đến dự án làm tình nguyện viên. Họ không chỉ góp công vào việc thực hiện con đường gốm sứ mà còn là những người thầm lặng giữ gìn những đoạn đường đã hoàn thành.

Họa sỹ Nguyễn Thu Thủy cho biết, góp phần quan trọng vào thành công của dự án là sự hỗ trợ của thành phố Hà Nội. Thời gian đầu, khi chưa kêu gọi được tài trợ của các đơn vị, thành phố đã hỗ trợ kinh phí cho những đoạn tranh đầu tiên về đề tài về dòng chảy lịch sử và hoa văn của các dân tộc... Đây cũng là những đoạn tranh gốm đẹp và có ý nghĩa nhất trên Con đường Gốm sứ.

Con đường của tình hữu nghị

Con đường Gốm sứ đã thu hút 20 họa sỹ trong nước, 15 họa sỹ quốc tế đến từ 10 nước trên thế giới, 500 em thiếu nhi Việt Nam và quốc tế trực tiếp tham gia thực hiện.

Ðoạn tranh gốm đầu tiên là của nghệ sỹ Ðan Mạch Ghếtxen thực hiện tháng 3/2008 mang phong cách đương đại nằm trên bức tường đê đối diện bến xe Long Biên.

Ðến tháng 6/2009, nghệ sĩ Pháp Ðôminích đờ Mixcôn thực hiện đoạn tranh gốm với chủ đề sử thi "Ðẻ đất đẻ nước" của dân tộc Mường ở Hòa Bình.

Tháng 8/2009, Ðại sứ quán Hà Lan tài trợ một đoạn tranh với chủ đề Van Gốc. Tháng 10/2009, họa sỹ New Zealand Ana Tzarev thiết kế đoạn tranh với chủ đề hoa nhiệt đới. Ðoạn tranh này được nhiều người nhận xét là rực rỡ, bắt mắt và là một trong những điểm nhấn thú vị của Con đường Gốm sứ.

Tháng 12/2009, hai nghệ sĩ Mỹ J.Briman và J.Bennet đã thực hiện đoạn tranh gốm hoa lam nền trắng. Ba nữ họa sĩ Argentina khởi đầu công việc cho năm 2010 với đoạn tranh tái hiện phong cảnh thiên nhiên tươi đẹp của Việt Nam và Argentina…

Thông qua trang web của dự án Con đường Gốm sứ, nhiều nghệ sỹ từ khắp nơi trên thế giới đã hưởng ứng bằng nhiều cách khác nhau, như gửi tặng Hà Nội những viên gạch nghệ thuật, gửi phác thảo...

Gần 100 nghệ sỹ gốm và họa sỹ từ Hungaria, Mexico, Brazil, Argentina, Mỹ, Ðài Loan (Trung Quốc), Croatia... đã gửi những viên gạch nghệ thuật tặng cho dự án.

Tháng 9/2009, phóng sự về dự án Con đường gốm sứ được phát trên kênh truyền hình CNN nên thu hút thêm sự chú ý của nhiều nghệ sỹ quốc tế khác.

UNESCO cũng đóng góp một trường đoạn gốm tái hiện các giá trị văn hóa phi vật thể của Việt Nam đã được công nhận: Cồng chiêng Tây Nguyên, Nhã nhạc cung đình Huế, Ca trù, Quan họ Bắc Ninh...

Có thể nói, Con đường Gốm sứ vì tình yêu Hà Nội của các nghệ sỹ Việt Nam đã khơi dậy tình yêu Hà Nội, tình yêu Việt Nam của các nghệ sỹ bạn bè trên khắp hành tinh. Dù trực tiếp hay gián tiếp, tình cảm của họ với Hà Nội, với Việt Nam đã in đậm trên công trình văn hóa này đúng dịp Thăng Long-Hà Nội tròn ngàn năm tuổi.

Cung đường với những mảng bêtông ngày trước giờ đã khoác một tấm áo nghệ thuật mới đầy màu sắc. Cho dù chỉ lướt qua, bạn cũng sẽ nhận thấy trên Con đường Gốm sứ dấu ấn của các nghệ sỹ Việt Nam và quốc tế, trong đó có công sức của họa sỹ-kiến trúc sư- công dân Thủ đô ưu tú 2010 Nguyễn Thu Thủy./.