‘Việt Nam đang đối mặt thách thức mới về hiệu ứng khí nhà kính cao’

“Dù đã loại trừ thành công hầu hết các chất làm suy giảm tầng ozone, song Việt Nam vẫn đang phải đối mặt với thách thức mới gắn liền với xu hướng gia tăng sử dụng các chất thay thế có hiệu ứng khí nhà kính cao như HFC (hydrofluorocarbon) được sử dụng để thay thế cho các chất làm suy giảm tầng ozone.”

Thông tin trên vừa được Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Lê Công Thành đưa ra tại buổi Lễ kỷ niệm Ngày quốc tế bảo vệ tầng ozone (16/9) năm 2018, với thông điệp “Giữ cho hành tinh luôn mát lành, nỗ lực bảo vệ tầng ozone và khí hậu của chúng ta,” diễn ra trong ngày 14/9, tại Hà Nội.

Trong phần phát biểu, Thứ trưởng Lê Công Thành cho biết, Việt Nam là một trong những nước sớm gia nhập Công ước Vienna về bảo vệ tầng ozone và Nghị định thư Montreal về các chất làm suy giảm tầng ozone từ tháng 1/1994, đồng thời đã cam kết tuân thủ các quy định của Công ước Vienna và Nghị định thư Montreal.

Là thành viên tham gia Nghị định thư Montreal, Việt Nam có nghĩa vụ kiểm soát và loại trừ các chất làm suy giảm tầng ozone theo lộ trình Nghị định thư quy định (bao gồm CFC, Halon, CTC, HCFC (hydrochlorofluorocarbon) và Methyl Bromide-được sử dụng trong lĩnh vực sản xuất điều hòa không khí, thiết bị làm lạnh, sản xuất xốp...)

Thực hiện đúng lộ trình của Nghị định thư Montreal, Việt Nam đã loại trừ hoàn toàn tiêu thụ các chất CFC, Halon và CTC từ ngày 1/1/2010; loại trừ hoàn toàn tiêu thụ HCFC-141b nguyên chất được sử dụng trong sản xuất xốp từ ngày 1/1/2015, qua đó đáp ứng nghĩa vụ loại trừ 10% mức tiêu thụ cơ sở các chất HCFC.

Hiện nay, Việt Nam đang triển khai Kế hoạch quản lý loại trừ các chất HCFC giai đoạn II nhằm loại trừ 35% mức tiêu thụ cơ sở. Riêng đối với chất Methyl Bromide đã được cấm sử dụng cho các ứng dụng ngoài mục đích kiểm dịch hàng xuất khẩu ở Việt Nam kể từ ngày 1/1/2015.

“Trong khi chúng ta đã loại trừ thành công hầu hết các chất làm suy giảm tầng ozone, chúng ta vẫn phải đối mặt với thách thức mới gắn liền với xu hướng gia tăng sử dụng các chất thay thế có hiệu ứng khí nhà kính cao như hydrofluorocarbon-những chất được sử dụng để thay thế cho các chất làm suy giảm tầng ozone,” ông Thành lưu ý.

Giữ cho hành tinh luôn mát lành, nỗ lực bảo vệ tầng ozone và khí hậu. (Video: Bộ TN-MT cung cấp)
Cũng trong khuôn khổ Lễ kỷ niệm Ngày quốc tế bảo vệ tầng ozone năm 2018, Bộ Tài nguyên và Môi trường tổ chức Tọa đàm về tác động kinh tế-xã hội khi Việt Nam phê chuẩn Bản sửa đổi, bổ sung Kigali về kiểm soát và loại trừ các chất HFC.

Tọa đàm là dịp để các cơ quan quản lý nhà nước, các tổ chức quốc tế, các doanh nghiệp, hội nghề nghiệp và các bên liên quan trao đổi, thảo luận và có những ý kiến đóng góp về tác động của Bản sửa đổi, bổ sung Kigali đối với quốc gia, để trình Chính phủ xem xét phê chuẩn Bản sửa đổi, bổ sung Kigali về quản lý và loại trừ dần các chất HFC.

Với mục tiêu trên, “Bộ Tài nguyên và Môi trường kêu gọi các cấp, các ngành, các địa phương và cộng đồng dân cư, chúng ta hãy cùng nhau thực hiện khẩu hiệu hành động của Ngày quốc tế bảo vệ tầng ozone năm 2018 là giữ cho hành tinh luôn mát lành, nỗ lực bảo vệ tầng ozone và khí hậu của chúng ta,” ông Thành nói.

Từ góc độ quốc tế, bà Tina Birmpili, Thư ký điều hành-Ban Thư ký Nghị định thư Montreal về các chất làm suy giảm tầng ozone nhấn mạnh, nhờ có cam kết phối hợp của các Bên thuộc Nghị định thư Montreal, nhiều chất làm suy giảm tầng ozone trong bầu khí quyển đã được loại trừ và các dự đoán khoa học cho thấy tầng ozone sẽ hoàn nguyên ở mức năm 1980 vào năm 2060.

Đối với Việt Nam, bà Tina Birmpili cho biết, Việt Nam đã đóng góp vào sự thành công của Nghị định thư Montreal thông qua loại trừ tiêu thụ 800 tấn ODP các chất làm suy giảm tầng ozone tính đến nay.

Tuy nhiên, để bảo vệ những thành công trên, bà Tina Birmpili đề nghị tất cả các thành viên phải tiếp tục tuân thủ các quy định của Nghị định thư. Bà Tina Birmpili cho biết, năm nay, các kết quả nghiên cứu công bố cho thấy phát thải CFC-11 (chất làm suy giảm tầng ozone nhiều thứ hai) do Nghị định thư Montreal kiểm soát đã gia tăng bất ngờ, mặc dù sản xuất chất này đã bị cấm trên phạm vi toàn cầu từ năm 2010.

“Cần phải có hành động mang tính quyết định đối với bất kỳ việc sản xuất và tiêu thụ CFC-11 hoặc bất kỳ chất nào đã bị loại trừ,” bà Tina Birmpili nhấn mạnh.

Tại hội nghị, bà Tina Birmpili cho biết thêm, hiện nay đã có 44 quốc gia phê chuẩn Bản sửa đổi, bổ sung Kigali và Bản sửa đổi, bổ sung Kigali sẽ có hiệu lực từ ngày 1/1/2019./.

Hùng Võ (Vietnam+)