Từ điển bách khoa thế giới nước Anh đã giới thiệu lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh của Việt Nam như là một mẫu kiến trúc độc đáo nhất thế giới.

Không nơi nào có một công trình xây lăng tẩm mà vật liệu xây dựng lại được chính lòng dân tuyển chọn khắp non sông đem đến.

Khởi công đúng ngày 2/9/1973 và khánh thành ngày 29/8/1975, lăng được xây trên nền đất cũ của lễ đài quảng trường Ba Đình, nơi mà ngày 2/9/1945 nơi Bác Hồ đã đọc tuyên ngôn độc lập, cùng toàn dân nói “lời thề độc lập."

Công trình dài 320m, rộng 100m, cao 21,6m gồm ba tầng lớp. Lớp dưới tạo dáng thềm tam cấp, nơi có lễ đài cho những ngày hội lớn. Tầng giữa kết cấu trung tâm, nơi đặt thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh, quanh tầng giữa có nhiều hàng cột vuông bằng đá hoa cương, hành lang và cầu thang lên xuống. Tầng cao là mái lăng hình tam cấp, chính giữa có hàng chữ “Chủ tịch Hồ Chí Minh” bằng đá hồng màu mận chín.

Lăng Chủ tịch được kiến trúc sư Nga thiết kế theo kiến trúc “hiện thực xã hội chủ nghĩa," nguyên bản với lăng Lênin. Quanh lăng có nhiều hàng cây biểu trưng cho nông thôn miền núi Việt Nam, như tre Cao Bằng, chò nâu Đền Hùng, hoa ban Điện Biên, cùng 240 ô cỏ xanh. Phía Tây là khu lưu niệm, bảo tàng Hồ Chí Minh và di tích nhà sàn Bác Hồ.

Giá trị đặc biệt của công trình là vật liệu xây dựng. Cát được lấy từ suối Kim Bôi ở Hòa Bình, đá cuội lấy từ suối Sơn Dương-Chiêm Hóa, đá nhồi từ Thanh Hóa, đá hoa từ Chùa Thầy và đá đỏ từ Ngũ Hành Sơn, cùng 16 loại gỗ quý ở dọc đường Trường Sơn.

Suốt trong thời gian xây dựng, ngoài đội ngũ kỹ sư, chuyên viên Việt-Nga và công nhân, còn có nhiều đoàn thanh niên khắp nước luân phiên về phụ việc như mài đá, nhổ cỏ trồng cây. Một công trình xây dựng, không thể tính bằng tiền, mà tính bằng những tấm lòng của nhân dân, những gỗ đá của cả non sông, trang trọng dành cho một người, đã từng hy sinh, dành trọn đời cho nền độc lập của Tổ quốc.

Ngày Người mất, hai miền Nam-Bắc còn chia cắt. Hợp theo ý Đảng lòng dân, muốn xây lăng giữ lại thi hài Người để ngày hòa bình thống nhất, nhân dân cả nước và bạn bè quốc tế có thể viếng thăm. Mỗi ngày thường có khoảng 10.000 lượt, ngày lễ 30.000 lượt. Từ ngày mở cửa đến nay có hàng 100 triệu lượt khách viếng, trong đó có hàng chục triệu là khách quốc tế./.