Đến Hội Lim nghe câu ca quan họ
|
Thời gian: Ngày 13/1 âm lịch
Địa điểm: Đồi Lim, thuộc thị trấn Lim, huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh, cách Hà Nội
18km.
Đối tượng suy tôn: Vua Bà và ông Hiếu Trung Hầu, tương truyền là hai vị tổ của
các làn điệu dân ca Quan họ
Đặc điểm: Hát Quan họ trên đồi, trên thuyền, tại nhà.
Hội Lim là lễ hội văn hóa nghệ thuật đặc sắc của những làng quê quan họ, hình
thành từ xa xưa. Ngày hội đã thu hút nhiều thành phần, lứa tuổi từ khắp nơi về
trẩy hội vui xuân, trong đó phần đông là trai thanh gái lịch.
Đến hẹn lại lên, họ đến với nhau để ca hát, với người lớn tuổi thì đến hội là
dịp tìm về tuổi xuân, với nam thanh nữ tú thì hội là dịp tìm bạn, tìm duyên. Sự
kiện văn hóa độc đáo này trở thành tài sản vô giá trong kho tàng văn hóa dân
gian Việt Nam.
Cũng như các lễ hội truyền thống khác, hội Lim cũng có những hoạt động nghi lễ
trang nghiêm, thành kính nhằm tôn vinh công đức các vị thần như lễ rước, lễ tế
hay các trò hội dân gian mua vui, thi tài.
Sáng sớm ngày 13 là lễ rước kinh từ
chùa Trũng tới chùa Hồng Ân, sau những nghi thức tế lễ, đoàn rước đón nước
thiêng từ chùa Hồng Ân trở về chùa Trũng. Kết thúc lễ rước, vào lễ khai hội.
Nhưng đến Hội Lim khách trảy hội đều muốn xem, nghe và được hát quan họ với các
liền anh liền chị, đó cũng là đặc trưng cơ bản nhất của lễ hội này.
Quan họ là loại dân ca đặc sắc của vùng Kinh Bắc xưa (nay là tỉnh Bắc Ninh). Dân
ca quan họ nổi tiếng không chỉ ở lời ca trữ tình, nồng nàn yêu cuộc sống và tình
yêu đôi lứa, hay với 200 làn điệu âm nhạc đặc sắc mà còn do những đặc điểm khác
hiếm thấy ở dân ca các vùng khác.
Từ lời ăn tiếng nói đến lối ứng xử hàng ngày
hay trong ngày hội, "người Quan họ" đều từ tốn, khiêm nhường. Tục kết “chạ” giữa
các làng Quan họ hay kết bạn giữa các "bọn" Quan họ đã hình thành nếp sống đạo
đức cao quý.
Người Quan họ đều là "liền anh", "liền chị" và bao giờ cũng tự xưng
là "liền em". Với người Quan họ, ngày xưa khách đến phải là:
Mấy khi khách đến chơi nhà,
Lấy than, quạt nước tiễn trà người xơi.
Trà này ngon lắm người ơi,
Người xơi một chén cho tôi bằng lòng.
Và đến lúc phải về, cuộc chia tay thật khó dứt, vì lời ca bao giờ cũng như níu
chân khách lại:
Người ơi, người ở đừng về...
Hội hát Quan họ thường gắn với hội chùa. Cho nên chùa là nơi tụ hội và đón nhận
khách Quan họ. Có tới 49 làng hát quan họ, phân bố trong bốn huyện, thị phía nam
tỉnh Bắc Ninh. Nhưng nói tới Quan họ, người ta nghĩ ngay đến hội Lim.
Lim là tên
nôm của xã Lũng Giang xưa. Hội mở trên đồi, nơi có chùa Lim (chùa Hồng Ân). Hội
Lim đông vui và nổi tiếng nhất trong các hội Quan họ. Hội mở vào ngày 13 tháng
giêng, đúng phiên đầu năm của chợ Lim.
Đến hội Lim, khách du xuân được xem và nghe hát trên đồi, hát sau chùa, hát trên
thuyền và hát trong các tư gia (hát trong nhà); lại có thể nghe hát đối từng cặp
(đôi nam, đôi nữ), hoặc "bọn" nam, nữ.
Khách hành hương, trẩy hội Lim còn được
xem nhiều hoạt động văn hóa truyền thống khác của địa phương, hay tham dự các
trò chơi đu bay, chọi gà, chọi chim, đấu vật, tổ tôm điếm vốn là những trò
chơi của hội làng cổ truyền mà hội Lim vẫn giữ lại như một di sản./.
(Cinet/Vietnam+)