Di tích lịch sử-văn hóa Y Miếu Thăng Long hiện nay tọa lạc tại số 9A, phố Y Miếu, phường Văn Miếu, quận Đống Đa, Hà Nội, nơi thờ hai vị danh y nổi tiếng của Việt Nam là Thiền sư Tuệ Tĩnh và Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác.

Y Miếu Thăng Long được công nhận là di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia năm 1980.

Y Miếu Thăng Long

Xưa kia Y Miếu còn gọi là Viện Thái Y, sau này thường gọi là Y Miếu Thăng Long. Thời Lê, Y Miếu được xây theo sự chuẩn y của nhà vua để thờ tiên thánh và các vị danh y lớn của đất nước.

Đời vua Lê Hiển Tông (năm 1740-1786) niên hiệu Cảnh Hưng 34 (năm 1773), Y Miếu được chưởng viện Thái Y Trịnh Đình Ngoạn đứng ra trông coi việc xây dựng. Tấm bia của Thái y viện, hiện dựng tại chùa Phổ Giác, phố Ngô Sĩ Liên - (gần Y Miếu) khắc tháng 8 năm Giáp Ngọ niên hiệu Cảnh Hưng 35 (năm 1774) còn ghi lại việc chọn đất xây dựng Y Miếu rất kỹ.

Năm 1834, Y Miếu Thăng Long được trùng tu lớn và được mở rộng thêm.

Năm 1953, Hội Y Dược Việt Nam chính thức được Nhà nước giao cho quản lý, Y Miếu lại được trùng tu làm trụ sở của Hội Y Dược Việt Nam.

Y Miếu được xây gần như hình vuông, hai lớp nhà ba gian kiểu tường hồi bít đốc, hướng Đông Nam. Nhà làm hai tầng mái tạo sự cao thoáng, bốn góc lớp mái trên tạo các đao cong hình vuông vân lá, chính giữa bờ nóc đắp nổi đôi rồng chầu Mặt Trời, giữa bờ giải và guột đắp tượng hai sư tử hí cầu… Hai trụ ngoài được đắp hình búp sen, thể hiện tư tưởng thiền trong y học.

Kiến trúc bên trong xây kiểu vòm cuốn cao, hai mái chồng diêm. Đây là nơi đặt khám thờ hai vị danh y Tuệ Tĩnh và Lê Hữu Trác. Mặt ngoài là một hiên rộng, với sáu trụ xây vuông, trên đắp các câu đối chữ Hán. Mái hiên làm kiểu mái đua tạo cho hiên rộng, thoáng. Các gian bên thờ Thần Nông và những danh sĩ nhà nho.

Hiện vật có giá trị nhất của di tích là một khám gỗ. Khám lớn kín toàn gian, đặt ở vị trí trang trọng và cao nhất giữa hậu đường. Khám sơn son thếp vàng, chạm khắc tỉ mỉ các hình rồng, cúc, trúc, hoa lá cách điệu… mang nét nghệ thuật chạm khắc thế kỷ 19.

Hàng năm vào ngày 15 /1 (âm lịch) là ngày hội, Y Miếu Thăng Long là nơi tụ hội, giao lưu của những người làm công tác Đông y dược trong toàn quốc.

Y Miếu Thăng Long là nơi thờ và tưởng niệm hai vị danh y nổi tiếng của đất nước là thiền sư Tuệ Tĩnh và Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác cùng các vị danh y của nền y học cổ truyền dân tộc./.