Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Thái Nguyên vừa tiến hành khảo sát một phần của tấm bia cổ khắc bằng chữ Pháp, lập từ thời vua Bảo Đại năm thứ 12.

Tấm bia cổ trên anh Nguyễn Văn Tiệp (36 tuổi) phát hiện khi xúc đất ở khu vực công trình Chi Cục Thuế Thái Nguyên thuộc phường Trưng Vương, thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên. 

Khảo sát ban đầu cho thấy phần tấm bia cổ được phát hiện có kích thước 60cm x 40cm, dày 20cm, làm bằng một phiến đá đen. Trán bia và thân bia bên trái bị vỡ chưa tìm thấy. Diềm tấm bia được khắc chìm hoa văn rồng và mây chạy ngược lên hình con rồng rất rõ, phần đường diềm chân bia trang trí hình nan theo kiểu đường diềm.

Nội dung tấm bia được khắc bằng chữ Pháp, tất cả có 19 dòng, trong đó xen tiếng Việt với các từ như: "Nguyên đán", "de Thai Nguyen, Janvie 1937, Lục" (nghĩa là tỉnh Thái Nguyên, tháng 1 năm 1937, Lục là danh từ chỉ tên riêng).

Nghiên cứu tại hố khai quật, các nhà khoa học xác định đây là một tấm văn bia chữ Pháp (là 1 trong 3 tấm bia đá của di tích Đình Hàng Phố xưa - hai tấm bia trước được ghi bằng chữ Hán, đã được tìm thấy và hiện đang trưng bày tại Bảo tàng tỉnh Thái Nguyên).

Tuy văn bản không còn đầy đủ, song cũng có thể cho biết nội dung văn bia khắc ghi về năm thành lập ngôi đình là năm Khải Định thứ 4 (năm 1919), tên cá nhân và các thành phần tham gia lập đình, năm được tu bổ, tôn tạo đình và lòng biết ơn của những người xây dựng đình.

Bia được lập vào tháng 1/1937- niên hiệu Bảo Đại thứ 12. So sánh về phong cách nghệ thuật tạo tác thì tấm bia giống với 2 tấm bia chữ Hán của Đình Hàng Phố xưa.

Đình Hàng Phố xưa nằm tại khu vực phát hiện ra tấm bia cổ, trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp, Đình đã bị tiêu thổ.

Tại nơi này, 65 năm trước (19/8/1945), Bộ chỉ huy Việt Nam Giải phóng quân do Đại tướng Võ Nguyên Giáp chỉ huy đã đặt chỉ huy sở tại Đình Hàng Phố.

Với sự tham gia của quân đồng minh, Bộ chỉ huy Việt Nam Giải phóng quân đã lãnh đạo dân quân bao vây, tấn công quân Nhật, giải phóng thị xã Thái Nguyên, tạo uy thế cao trào cho cuộc Tổng khởi nghĩa Cách mạng Tháng Tám.

Đình Hàng Phố hiện nay không còn nữa. Sở Văn hoá Thể thao và Du lịch tỉnh Thái Nguyên đang tiến hành các thủ tục để công nhận đây là di tích lịch sử cách mạng cấp Quốc gia. Việc phát hiện ra tấm bia cổ khắc chữ Pháp đã góp phần làm phong phú thêm tư liệu văn bản của di tích lịch sử cách mạng Đình Hàng Phố./.