Bằng Di sản tư liệu thế giới thuộc chương trình Ký ức thế giới của UNESCO cho mộc bản triều Nguyễn đã được bà Katherine Muller Marin - Trưởng đại diện văn phòng UNESCO tại Việt Nam trao cho Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước ngày 16/12 tại Hà Nội.

Theo Tổng thư ký Ủy ban quốc gia UNESCO của Việt Nam Phạm Sanh Châu, hồ sơ mộc bản triều Nguyễn được trình lên UNESCO năm 2007. Tháng 10/2009, mộc bản triều Nguyễn được ký bằng công nhận là Di sản tư liệu thế giới thuộc chương trình Ký ức thế giới của UNESCO. Đây là lần đầu tiên Việt Nam xây dựng và đệ trình thành công hồ sơ di sản tư liệu cấp quốc tế.

Bà Katherine Muller Marin nhận định các mộc bản triều Nguyễn đã được dùng để ghi lại các chính văn, chính sử cũng như các kho sách cổ.

Bên cạnh giá trị lịch sử, 34.555 tấm mộc bản còn có giá trị về tính nghệ thuật và kỹ thuật chế tác, đánh dấu sự phát triển của nghề chạm khắc, in gỗ ở Việt Nam.

Theo các chuyên gia, các mộc bản này được coi là kho báu quốc gia dưới thời phong kiến, chỉ những người có thẩm quyền và những người của quốc sử quán mới được phép làm việc với những mộc bản này.

UNESCO đã quyết định đưa mộc bản triều Nguyễn vào danh sách di sản tư liệu thế giới tại cuộc họp 3 ngày của Ủy ban tư vấn quốc tế về chương trình Ký ức thế giới kết thúc ngày 31/7/2009.

UNESCO đã khởi xướng chương trình Ký ức thế giới để ngăn ngừa sự lãng quên của con người đối với các di sản, kêu gọi sự bảo tồn các tài sản lưu trữ và sưu tập các tư liệu có giá trị trên toàn thế giới, bà Katherine Muller Marin khẳng định.

“Cách các mộc bản này được bảo tồn, số hóa và được UNESCO công nhận đã làm cho càng nhiều người biết đến tài liệu này, chúng ta hãy đừng bao giờ lãng quên chúng” là thông điệp bà Katherine Muller Marin gửi đến tất cả mọi người.

Mộc bản triều Nguyễn là những bản khắc gỗ chữ Hán, Nôm ngược để in ra sách trong thời kỳ phong kiến. Đây là kho tài liệu quý giá, được coi là quốc bảo với 152 đầu sách gồm nhiều chủ đề khác nhau như: lịch sử, địa lý, chính trị-xã hội, quân sự, pháp chế, văn hóa, giáo dục, văn thơ…

Mỗi bộ sách chỉ được khắc in khi có lệnh của vua.

Tài liệu mộc bản có nhiều tác phẩm quý hiếm như Đại Nam thực lục, Đại Nam nhất thống chí, Khâm định Việt sử thông giám cương mục, Khâm định Đại Nam hội điển sự lệ...

Ngoài ra, mộc bản còn có các tác phẩm Ngự chế văn, Ngự chế thi do các vị vua nổi tiếng như Minh Mạng, Thiệu Trị, Tự Đức sáng tác.

Mộc bản đã được UNESCO chính thức công nhận trong danh sách 35 di sản tư liệu thế giới thuộc chương trình Ký ức thế giới năm 2009./.