Ngày 10/10/1954 - một ngày cuối thu nắng đẹp, trời se lạnh. Đó là một ngày lịch sử. Từ sáng sớm, cả Hà Nội nhộn nhịp vừa có không khí thiêng liêng của ngày Tết, vừa có cái tưng bừng rạo rực của ngày hội lớn - Hội chiến thắng. Thủ đô hoàn toàn được giải phóng sau 8 năm giặc Pháp trở lại xâm lược, tạm chiếm đóng Hà Nội.

Tôi còn nhớ người người quần áo chỉnh tề, cờ hoa rực rỡ từng đoàn, từng đoàn đứng đông nghịt trên các hè phố, các con đường được báo trước là có bộ đội sẽ đi qua. Đại đoàn 308 quân Tiên phong tiến vào thành phố theo ba hướng, tất cả gặp nhau bên Hồ Gươm.

Dẫn đầu là trung đoàn Thủ đô, tiếp theo là trung đoàn 36, trung đoàn 88. Trung đoàn Thủ đô đã cùng nhân dân Hà Nội chiến đấu dũng cảm suốt 60 ngày đêm (từ 19/12/1946 đến 17/2/1947) bảo vệ từng căn nhà, góc phố để ta có thời gian chuẩn bị cuộc kháng chiến lâu dài.

Các chiến sĩ trung đoàn anh hùng này tạm biệt Hà Nội sau cái đêm rút qua cầu Long Biên, họ nén đau thương, nhìn lại kinh thành bốc cháy và hẹn ngày về chiến thắng. Hôm nay các chiến sĩ “quyết tử để Tổ quốc quyết sinh” ấy đã về Thủ đô thân yêu. Từng đoàn thiếu nữ ôm những bó hoa tươi thắm đổ ra đường tặng bộ đội, cài lên cây súng, tung lên ôtô.

Những tốp thiếu nhi tay vốc từng nắm hoa giấy tung lên như thả những đàn bướm muôn màu nhỏ li ti bay sà vào những chiến sa đang từ từ lăn bánh đi qua. Nhân dân hò reo, phất cờ đỏ sao vàng, vẫy hoa. Các anh bộ đội đi giữa rừng cờ, rừng hoa, rừng người tươi như hoa…Ở nhiều phố có cổng chào mừng đoàn quân chiến thắng.

Từ hồ Hoàn Kiếm, tôi theo các đoàn quân tiến qua các phố Hàng Đào,Hàng Ngang, Đồng Xuân lên Cửa Bắc, vào thành Hà Nội, tập trung tại sân vận động Cột Cờ. Cả Hà Nội dồn về đây chờ đón giây phút lịch sử.

Đến 3 giờ chiều ngày 10-10-1954, còi Nhà hát lớn thành phố nổi lên một hồi dài. Đoàn quân nhạc cử quốc thiều. Cờ đỏ sao vàng tung bay trên Cột cờ Hà Nội. Trong lễ mừng chiến thắng ấy, thiếu tướng Vương Thừa Vũ (1910-1980), Chủ tịch Uỷ ban quân chính thành phố xúc động đọc thư của Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi đồng bào Thủ đô.

Trong thư, Bác viết: “Tám năm qua, Chính phủ phải xa rời Thủ đô để kháng chiến cứu nước. Tuy xa nhau nhưng lòng Chính phủ luôn luôn gần cạnh đồng bào. Ngày nay do quân và dân ta đoàn kết, nhất trí, quân đội ta chiến đấu anh dũng, kháng chiến đã thắng lợi. Chính phủ lại trở về Thủ đô với đồng bào. Muôn dặm một nhà, lòng vui khôn xiết kể”.

Bác Hồ dặn dò nhân dân Thủ dô “đồng tâm nhất trí góp sức với Chính phủ, thì chúng ta nhất định vượt mọi khó khăn và đạt được mục đích chung: làm cho Hà Nội thành một Thủ đô yên ổn, tươi vui và phồn thịnh”.

Trong hơn 1000 năm tồn tại và phát triển của mình, Thăng Long - Hà Nội đã trải qua 10 cuộc chiến tranh chống ngoại xâm và một cuộc tổng khởi nghĩa giành chính quyền. Chỉ riêng ngày 10/10/1954, ta không đánh vào Hà Nội mà giải phóng được Thủ đô là một thành tựu kì diệu dưới sự chỉ đạo tài tình của Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh trong cuộc chiến Đông - Xuân 1953 - 1954.

Trận quyết chiến chiến lược cuối cùng kết thúc cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược không diễn ra ở Hà Nội mà ở Điện Biên Phủ, đưa đến kết quả giải phóng hoàn toàn miền Bắc và giải phóng Thủ đô.

58 năm đã trôi qua, nhân dân và lực lượng vũ trang Thủ đô cùng với cả nước vừa xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, vừa kháng chiến chống đế quốc Mỹ xâm lược, góp phần giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, tiến hành sự nghiệp đổi mới, công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.

Hôm nay nhân dân Hà Nội đang xây dựng Thủ đô giàu đẹp, văn minh, hiện đại, xứng đáng là trung tâm chính trị - hành chính với kinh tế - xã hội phát triển toàn diện, bền vững./.