Bánh tét là lễ vật đặc trưng Tết của đồng bào miền Nam và Nam Trung Bộ. Từ thời khai hoang lập ấp, những cư dân đầu tiên của vùng đất Nam Bộ đã biết gói bánh tét bằng gạo lúa nổi để cúng tạ ơn trời đất, gia tiên.

Bánh làm từ gạo nếp, tùy theo sản vật từng vùng mà bánh có nhân khác nhau, nếp thành phẩm có màu khác nhau tạo thành hương vị đặc trưng riêng.

Người Nam Bộ có hàng chục loại bánh tét như bánh nhân chuối, nhân đỗ xanh, bánh nhân đỗ xanh cùng với mỡ lợn hoặc với trứng vịt muối…

Bánh tét tượng trưng cho sự ấm no đời này qua đời khác. Tết đến, Xuân về, lễ vật dâng cúng gia tiên, trời đất phổ biến nhất vẫn là bánh tét nguyên thủy gói từ gạo nếp, đậu xanh, thịt lợn.

Nguyên liệu: (gói một đòn bánh tét)

- Nếp dẻo ngon: 400gr
- Thịt mỡ: 300gr
- Đậu xanh: 200gr
- Nước cốt dừa
- Gia vị: tỏi, tiêu, mắm, muối
- Lá chuối
- Dây lát (dây cói)

Cách làm:

Xóc gạo với chút muối, để ráo nước. Đợi cho gạo vừa khô, vừa mềm, tưới nước cốt dừa, đảo đều tay sao cho gạo thấm đều. Đậu xanh ngâm, đãi sạch vỏ đem nấu, cho thêm chút muối.

Khi đậu chín, cho chút nước cốt tỏi, lấy chày làm nhuyễn đậu, rồi nắm thành thỏi dài chừng 22cm; thịt mỡ lợn rửa sạch, thái mỡ có chiều dài tương tự, nêm chút đường, muối tiêu. Lá chuối tươi rửa sạch, để ráo. Nước cốt dừa nấu chín.

Lá chuối có hai mặt, mặt phấn trắng và mặt xanh láng. Bày lá chuối lên mặt phẳng, lá mặt nọ xếp lên trên lá mặt kia chừng ba, bốn lớp; đổ gạo lên trên lá, tãi gạo thành hình tròn. Đặt nhân đậu, mỡ vào giữa rồi gói bánh thành hình trụ. Dùng dây lát buộc theo chiều dài của bánh trước, dây vòng quấn ngang sau.

Nhập hai đòn bánh thành một cặp cho vào nồi. Bánh tới đâu, đổ nước xâm xấp tới đó. Nấu bánh bằng củi trong vòng 12 tiếng. Thỉnh thoảng chế thêm nước lạnh. Khi vớt, mở hai đầu bánh cho ráo nước, rồi gói lại như cũ sẽ bảo quản được lâu hơn.

Ngày Tết, những đòn bánh tét dâng cúng gia tiên, trời đất được người Nam Bộ hạ xuống đãi khách. Ngày nay, bánh tét cũng được dùng trong các ngày giỗ chạp.

Bánh được cắt thành khoanh bày trên đĩa, ăn kèm với dưa món được làm từ củ cải trắng, cà rốt phơi khô ngâm trong nước đường, mắm, tỏi, ớt./.