05/11/2014
|
10:39:00
Kiểm soát tỷ số giới tính khi sinh, nâng chất lượng dân số Thủ đô
|
Chăm sóc trẻ sơ sinh. |
Theo Chi cục Dân số-Kế hoạch hóa gia đình Hà Nội, sau hai năm tăng liên
tiếp (năm 2011 tăng hơn 5.740 trẻ so với năm 2000 và năm 2012 tăng gần
22.270 trẻ so với năm 2011), hai năm nay, số sinh và sinh con thứ ba
toàn thành phố đã giảm.
Tuy nhiên, tỷ số giới tính khi sinh vẫn đang ở mức cao 114,4 trẻ
trai/100 trẻ gái. Hà Nội đang phấn đấu thực hiện mục tiêu giảm số người
sinh con thứ ba và chênh lệch giới tính khi sinh, nâng cao chất lượng
dân số, duy trì mức sinh thấp hợp lý, giải quyết tốt những vấn đề cơ cấu
dân số và phân bổ dân cư.
Chênh lệch giới tính và già hóa dân số
Theo báo cáo của Cục Thống kê thành phố, Hà Nội đã bước vào thời kỳ cơ
cấu dân số vàng, tạo điều kiện cung ứng nguồn nhân lực dồi dào cho các
hoạt động kinh tế-xã hội của Thủ đô. Tuy nhiên, cơ cấu dân số hiện thay
đổi theo hướng tăng tỷ lệ người cao tuổi, giảm dần tỷ lệ trẻ em dưới 16
tuổi. Như vậy, cơ cấu dân số của thành phố đang thay đổi theo xu hướng
già hóa dân số.
Bên cạnh việc già hóa, dân số Hà Nội cũng đang đứng trước vấn đề đáng lo
ngại là cơ cấu về giới tính, đặc biệt là tỷ số giới tính khi sinh (số
trẻ là nam/100 trẻ nữ) đang ở mức cao và có xu hướng tiếp tục gia tăng.
Theo kết quả Tổng điều tra Dân số và nhà ở ngày 1/4/2009, tỷ số giới
tính khi sinh của Hà Nội là 113 trẻ trai/100 trẻ gái, có địa phương là
130/100. Năm 2011 là 116 trẻ trai/100 trẻ gái; năm 2012 là 116/100; năm
2013 là 114,5/100. Ước thực hiện năm 2014 tỷ số giới tính khi sinh là
114,5/100. 8/29 quận, huyện, thị xã ở mức cao hơn 120/100 bao gồm Sóc
Sơn, Sơn Tây, Đan Phượng, Phúc Thọ, Hoài Đức, Chương Mỹ, Phú Xuyên, Mỹ
Đức.
Tình trạng tăng dân số cơ học cũng tiếp tục ở mức cao (trên 100.000
người/năm), trong đó chủ yếu thuộc đối tượng trong độ tuổi lao động đã
tạo ra áp lực lớn trong việc thực hiện chính sách dân số - kế hoạch hóa
gia đình ở Thủ đô.
Nâng cao chất lượng dân số và kiểm soát tỷ số giới tính khi sinh
Trong giai đoạn 2016-2020, thành phố Hà Nội đặt ra mục tiêu nâng cao
chất lượng dân số; duy trì mức sinh thấp hợp lý và kiểm soát tốc độ tăng
tỷ số giới tính khi sinh thông qua việc thực hiện nhiều giải pháp.
Đó là triển khai chiến lược dân số và sức khỏe sinh sản cùng đề án sàng
lọc trước sinh và sơ sinh giai đoạn 2016-2020; hỗ trợ việc chuyển giao
công nghệ nhằm mở rộng dịch vụ sàng lọc trước, sau sinh và điều trị các
bệnh khuyết tật về gen, bệnh hiểm nghèo; chú trọng việc tuyên truyền tư
vấn trực tiếp và cung cấp các tài liệu đối với các nhóm đối tượng có
nguy cơ cao làm suy giảm chất lượng giống nòi; hoàn thiện và mở rộng các
mô hình đã và đang được thử nghiệm; nghiên cứu, xây dựng và thử nghiệm
một số mô hình mới.
Để duy trì mức sinh thấp hợp lý, cần tăng cường tuyên truyền, vận động
tạo dư luận xã hội ủng hộ, chấp nhận và thực hiện quy mô gia đình ít
con; tổ chức các mô hình truyền thông phù hợp với tính chất, đặc điểm và
điều kiện của mỗi ngành, đoàn thể, tổ chức xã hội.
Ngoài ra, thực hiện giáo dục dân số, giới và giới tính, kế hoạch hóa gia
đình phù hợp với các lớp học, cấp học; đảm bảo số lượng, chất lượng
dịch vụ sức khỏe sinh sản/kế hoạch hóa gia đình thuận tiện, kịp thời
thông qua nhiều kênh cung cấp có hiệu quả và đến mọi đối tượng sử dụng;
có biện pháp cụ thể đối với vùng mức sinh thấp; chưa ổn định và vùng có
mức sinh cao.
Đối với vấn đề kiểm soát tốc độ tăng tỷ số giới tính khi sinh, thành phố
triển khai hiệu quả đề án kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh đến
năm 2020; thực hiện đồng bộ các giải pháp tuyên truyền, vận động và
giáo dục về giá trị của trẻ em gái, về bình đẳng giới và vị trí, vai trò
của nữ giới trong sự phát triển bền vững với xã hội và gia đình.
Thành phố cũng hoàn thiện và thực thi chính sách pháp luật liên quan đến
giới và giới tính khi sinh; tăng cường kiểm tra, giám sát nhằm ngăn
chặn các hành vi lựa chọn giới tính khi sinh, xử lý nghiêm các hành vi
vi phạm về chẩn đoán lựa chọn giới tính khi sinh để giáo dục, răn đe,
tạo dư luận xã hội sớm ngăn chặn các hành vi này…
Ông Tạ Quang Huy, Chi cục trưởng Chi cục Dân số-Kế hoạch hóa gia đình Hà
Nội cho biết, 4 năm qua, chất lượng dân số của người dân Thủ đô đã từng
bước được nâng lên, chỉ số HDI (chỉ số phát triển con người) hiện cao
hơn chỉ số HDI của cả nước.
Theo báo cáo điều tra mẫu, dự kiến tuổi thọ trung bình của Hà Nội năm
2013 là 75 tuổi (nam là 72,6 tuổi, nữ là 77,6 tuổi). Hà Nội đã triển
khai hiệu quả nhiều mô hình nâng cao chất lượng dân số như mô hình chăm
sóc người cao tuổi tại cộng đồng; mô hình chăm sóc sức khỏe vị thành
niên; mô hình chăm sóc sức khỏe phụ nữ quanh tuổi mãn kinh.
Cũng theo báo cáo, mô hình tư vấn và kiểm tra sức khỏe tiền hôn nhân; mô
hình chăm sóc sức khỏe cho nam giới; mô hình ứng dụng công nghệ thông
tin quản lý dữ liệu dân số-kế hoạch hóa gia đình; mô hình can thiệp
truyền thông về chăm sóc sức khỏe sinh sản/kế hoạch hóa gia đình tới
vùng dân cư đặc thù, qua đó góp phần nâng cao chất lượng dân số Thủ đô.
Tuy nhiên, hiện nay, công tác dân số-kế hoạch hóa gia đình của Hà Nội
đang phải đối mặt với những thách thức như mất cân bằng giới tính khi
sinh gia tăng, tỷ lệ giảm sinh chưa bền vững.
Trong khi khu vực ngoại thành có cơ cấu dân số trẻ thì tốc độ dân số già
hóa nhanh ở các quận; tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng tập
trung cao ở vùng xa, vùng nghèo và địa bàn khó khăn; tỷ lệ nạo phá thai
cao ảnh hưởng tới việc nâng cao chất lượng dân số… đang cần sự vào cuộc
của các cấp, các ngành và sự tự giác thực hiện của mỗi người dân./.
Phạm Mai