ĐẠI LỄ NGHÌN NĂM THĂNG LONG

Có một kiến trúc sư trẻ, trót đem lòng yêu Hà Nội. Gần 5 năm nay, anh mày mò tìm kiếm mọi hình ảnh về Hà Nội trên khắp các website trong và ngoài nước. Để rồi, từ Internet, cùng nhiều nguồn khác nữa, bộ sưu tập ảnh Hà Nội cổ của anh lên tới gần 2.000 chiếc.

Và ở đó, Hà Nội hiện lên với nhiều góc nhìn lạ, trong trẻo và tinh khôi...

Vốn sinh ra trong một gia đình Hà Nội gốc, có nhiều đời theo nghề ảnh. Lớn lên, tốt nghiệp Đại học Kiến trúc, một ngành không có mấy liên hệ với ảnh, với phim, với khẩu độ, tốc độ... những tưởng cuộc đời của Đoàn Bắc sẽ đi một hướng khác ngược với nghề truyền thống của gia đình. Nhưng hóa ra, cái nghề nhiều đam mê ấy đã lây sang anh từ lúc nào không biết.

Công việc của một kiến trúc sư về quy hoạch cũng ngốn của anh khá nhiều thời gian. Nhưng đam mê đã thắp lửa cho anh tìm đến với nhiếp ảnh.

Ban đầu chỉ là rảnh rỗi ôm máy dạo quanh Hà Nội, rồi đưa ảnh lên diễn đàn cho anh em bè bạn cùng bình, cùng rút kinh nghiệm... Rồi một ngày, trong đầu chàng kiến trúc sư trẻ bỗng nảy ra câu hỏi. Hà Nội của thế kỷ 21 thế này, thì Hà Nội của thế kỷ 19 ra sao? Ban đầu chỉ là sự tò mò thôi thúc anh lần tìm hình ảnh Hà Nội xưa trên khắp các trang báo mạng.

Các từ khóa tiếng Việt tìm không được thì gõ tìm những từ khóa tiếng Anh. Ban đầu mọi việc khó khăn, bế tắc. Nhưng được sự giúp đỡ của bố anh - một nhà giáo, nhà nghiên cứu lịch sử lâu năm, Đoàn Bắc bắt đầu khởi động việc tìm kiếm trên các trang tiếng Pháp. Và thật bất ngờ, cả kho tư liệu về Hà Nội đã mở ra trước mắt anh.

Anh cho biết, ở Pháp, có những dòng họ hiện đang lưu giữ cả một kho tư liệu lớn, đôi khi đó còn là những di vật, kỷ vật của người thân trong gia đình. Và có cả những bức ảnh được nhiều lính Pháp chụp ở Hà Nội khi Pháp xâm chiếm Việt Nam.

Những bức ảnh này sau được gia đình lưu giữ và khi công nghệ Internet phát triển, nó được đưa lên các website cá nhân.

Trong số gần 2.000 bức ảnh về Hà Nội xưa, có nhiều bức ảnh gần như lần đầu tiên được công bố. Thân phận của những bức ảnh này khá đặc biệt, nó được chụp bởi các tay máy nghiệp dư, rồi được gửi về Pháp.

Hơn 100 năm sau, hậu thế của chủ nhân bức ảnh tò mò về mảnh đất Việt Nam, mang cả đống ảnh sang Việt Nam du lịch để lần tìm lại hình ảnh trong bức ảnh cũ kia.

Rồi chủ nhân của chúng cảm mến tấm lòng của những người Việt Nam, tặng lại cho anh chàng hướng dẫn viên du lịch nhiệt tình. Rồi lại như một sự sắp đặt tình cờ, anh chàng hướng dẫn viên du lịch biết chuyện Đoàn Bắc đang sưu tầm những bức ảnh về Hà Nội cổ, đã mang cả tập tới tặng và chỉ nhắn có mỗi một câu: “Hãy giữ gìn nó, nếu được hãy mở một triển lãm để mọi người cùng xem.”

Có cụ già cùng phố, khi biết tin Đoàn Bắc miệt mài sưu tầm ảnh về Hà Nội cũng chống gậy tới tận nhà tặng. Đó là những kỷ vật được lưu giữ nhiều năm trong album ảnh của gia đình...

Đoàn Bắc kể, ban đầu, bộ sưu tập của anh là một mớ hỗn độn, bởi cứ tìm được là copy về. Sau phải mất rất nhiều thời gian mới sắp xếp được thành một hệ thống.

Nhiều bức ảnh do thời gian nên đã mờ và mất nét. Thế là lại mất hơn 1 năm trời anh chỉ làm có mỗi một việc là chỉnh sửa cho các tấm ảnh bằng công nghệ photoshop. Công việc này đòi hỏi sự tỉ mỉ, chính xác, và kiên trì. Rốt cuộc đã có gần 2.000 bức ảnh được chỉnh sửa với độ sắc nét cao nhất.

Có nhiều người, khi xem các bức ảnh trong bộ sưu tầm mà Kiến trúc sư trẻ Đoàn Bắc sưu tầm được đã bảo rằng “thấy xúc động dâng trào, thấy lòng mình ấm áp đến lạ”. Đó vẫn là hình ảnh quen thuộc của Tam quan đền Quán Thánh, nhưng gần 100 năm trước, ngay sát cửa đền là một bến thuyền tấp nập. Hồ Tây xưa, nước ăn vào tới sát cổng đền. Đó là hình ảnh vẹn nguyên của chùa Báo Ân ngay Bờ hồ Hoàn Kiếm nay chỉ còn lại dấu tích là tháp Hòa Phong.

Trong bộ sưu tập ảnh của Đoàn Bắc, hình ảnh Hoàng thành Thăng Long hiện lên khá rõ nét, với tòa ngang dãy dọc, rồi những điện Kính Thiên, Đoan Môn, Hậu Lâu với nguyên vẹn hình hài... Nếu dựa vào những tấm hình này để dựng lại kiến trúc Cấm thành Thăng Long xưa, chắc không khó.

Không chỉ là những mô tả chân thực về kiến trúc Hà Nội trong thế kỷ 19, những tấm hình đó còn là một buổi họp chợ với hàng quà bánh, hàng bán lợn giống, rồi còn cả hàng phở gánh, bán ngoài bãi sông Hồng từ khi sương còn chưa tan hết....

Gần 2.000 bức ảnh, đó là một gia tài tinh thần lớn, nhưng Đoàn Bắc lại bảo, anh không muốn giữ nó cho riêng mình. Anh muốn tặng nó cho Bảo tàng Hà Nội, để lưu giữ và trưng bày, để thế hệ con cháu anh có thể hình dung chân thực nhất về Hà Nội, về nơi chúng sinh ra và lớn lên.

Và trước khi đem tặng nó cho Hà Nội, chàng kiến trúc sư trẻ ấp ủ một dự định triển lãm. Cuộc triển lãm như một lời cảm ơn những người đã có lòng tặng những bức ảnh quý giá đó cho anh.

Đó cũng là một cách để tìm lại chủ nhân những bức ảnh mà anh đã lấy về từ những trang web mở trên mạng. Đó còn là cách để một người dân như anh bày tỏ lòng cảm ơn những bậc tiền nhân đã khai sáng Thăng Long. /.