27/04/2012
|
08:38:00
Cựu chiến binh tự mở bảo tàng kỷ vật chiến tranh
|
Ông Vũ Đình Lưu bên các kỷ vật trong bảo tàng của mình. (Nguồn: Baotintuc) |
Chiến tranh đã đi qua nhưng có những con người vẫn từng ngày, từng giờ tìm
kiếm những mảnh ghép của quá khứ để giữ gìn và truyền lại cho thế hệ mai sau về
một thời hào hùng của dân tộc và ông Vũ Đình Lưu, một cựu chiến binh hiện đang
sinh sống ở thành phố Nam Định là một con người như thế.
Gần 5 năm nay, ông đã
lặn lội từ Bắc vào Nam để đi tìm những kỷ vật của đồng đội, những kỷ vật của một
thời chiến tranh bom đạn để giữ gìn và mở ra một bảo tàng tư nhân với cái tên
“Bảo tàng kỷ vật chiến tranh” tại số 9/17 đường Đặng Việt Châu, thành phố Nam
Định.
Hành trình tìm kiếm kỷ vật chiến tranh của người cựu chiến binh
Sinh năm 1945, vào bộ đội năm 1967, ông Vũ Đình Lưu đã từng tham gia 3
chiến dịch ở Quảng Trị, Tây Nguyên và Lào. Năm 1974 ông phải trở về quê hương
với thương tật loại 2. Sau khi xuất ngũ, ông đi học ở Liên Xô rồi tiếp tục theo
học ở trường Đảng chính trị Nguyễn Ái Quốc. Đến năm 1982, ông làm việc tại Nhà
máy đồ hộp xuất khẩu Nam Định. Sau đó, ông chuyển sang công tác tại Liên hiệp
Nông - Công nghiệp rau quả Quảng Nam - Đà Nẵng bao gồm một Nhà máy chế biến đồ
hộp ABICA và 3 Nông trường quốc doanh vào năm 1985. Năm 1991 ông làm Giám đốc
Công ty xuất nhập khẩu Nam Hà cho tới năm 2002 ông về hưu.
Cuối tháng 4/2007, tình cờ trong một chuyến đi cùng các đồng đội cũ vào
thăm lại chiến trường xưa ở Quảng Trị. Chứng kiến đồng đội khóc khi nhìn thấy
chiến trường xưa, thấy những kỷ vật mà những đồng đội đã hy sinh để lại, ông đã
cảm thấy rất xúc động trước tình cảm của người lính.
Lúc đó, ông đã nảy ra ý
tưởng tại sao không xây dựng một bảo tàng lưu giữ những kỷ vật chiến tranh về
một thời kháng chiến oanh liệt, những khó khăn, vất vả của người lính " Bộ đội
Cụ Hồ" trong các cuộc chiến tranh. Nó cũng là bức tranh về một thời kỳ đạn bom
khói lửa nhưng anh hùng của cả dân tộc để mọi người có thể lui tới thăm quan,
tìm hiểu về đất nước trong những năm tháng đó.
Đồng thời cũng là nơi để các đồng
đội, những người đã bước ra từ chiến tranh có thể lui tới, ôn lại những kỷ niệm
ngày xưa. Từ ý tưởng đó, trước sự động viên và ủng hộ nhiệt tình của đồng đội,
ông Vũ Đình Lưu đã bước vào hành trình dài tìm kiếm những kỉ vật chiến tranh của
mình.
Ban đầu, khi bảo tàng chưa ra đời, những kỷ vật đầu tiên ông tìm được ông
đều trang trọng cất giữ và bảo quản trong chính ngôi nhà của mình. Đó là những
kỷ vật như chiếc ba lô, đôi dép, miếng vải dù hoa, chiếc biđông ...do các bác
cựu chiến binh đồng đội cũ đem tặng. Trong đó, có ông Phạm Văn Hợp và ông Trần
Ngọc Phương (thành phố Nam Định) đã hiến tặng trên 50 kỷ vật.
Đến cuối năm 2007,
ông đã tìm kiếm và thu thập được trên 400 kỷ vật các loại từ khắp mọi miền đất
nước. Khi số kỷ vật cứ ngày một tăng lên tới mức ngôi nhà của ông không còn chỗ
để trưng bày, ông đã nhờ Bảo tàng tỉnh Nam Định giúp ông làm thủ tục pháp lý để
mở một bảo tàng tư nhân.
Trong quá trình chờ Ủy ban Nhân dân tỉnh đồng ý phê
duyệt mở bảo tàng ông vẫn vừa phải đi tìm kỷ vật, vừa phải tìm mua đất, xây dựng
bảo tàng, đóng tủ, giá đựng kỷ vật và làm các bản thuyết minh, làm hồ sơ lý lịch
và phân loại từng kỷ vật xem đó là loại kỷ vật gì? Chất liệu gì? Thuộc loại cũ
hay mới? Kích thước từng kỷ vật... Trước những nỗ lực, cố gắng không mệt mỏi của
ông, ngày 22/12/2007 bảo tàng đã chính thức được mở cửa trong niềm vui của các
cựu chiến binh, những người đã hết lòng cho bảo tàng, cho sự ra đời của bảo
tàng.
Tiếng lành về một bảo tàng cách mạng tư nhân đặc biệt đã ngày càng được
lan rộng không chỉ trong địa bàn tỉnh Nam Định mà còn ở các tỉnh lân cận và trên
cả nước. Hàng năm, đã có tới hàng trăm đoàn khách tới thăm bảo tàng từ các tỉnh
Hoà Bình, Thái Bình, Ninh Bình, Hà Nội, Thanh Hóa tới Đà Nẵng, Quảng Trị, Thành
phố Hồ Chí Minh...Ngoài các đoàn trong nước, rất nhiều người nước ngoài cũng rất
quan tâm tới bảo tàng của ông như các đoàn tham quan đến từ các nước: Mỹ,
Australia, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Hàn Lan, Bỉ...
Đến với bảo tàng, tận
mắt chứng kiến sự hoạt động của bảo tàng, tiếp xúc với ông, biết được mong muốn
cũng như công việc ông đang làm, nhiều người sau đó khi phát hiện ra kỷ vật đều
gọi điện thông báo cho ông. Cũng có nhiều người khi đến bảo tàng có ý định tài
trợ, đóng góp cho bảo tàng nhưng ông đều không nhận, ông không muốn hình ảnh đẹp
của bảo tàng cũng như công việc ông đang làm bị hiểu sai lệch.
Những mảnh ghép chiến tranh
Kể về hành trình 5 năm đi tìm kỷ vật của mình, ông Vũ Đình Lưu vẫn còn nhớ
như in từng mảnh đất ông đã đặt chân, từng con người ông đã tiếp xúc. Dấu chân
ông đã in khắp mọi miền Tổ quốc từ Bắc vào Nam. Ông chia sẻ: Từ đèo Hải Vân trở
ra tôi đều đi bằng xe máy còn lại những nơi xa quá tôi đi bằng ôtô hoặc tàu tuỳ
thuộc vào hoàn cảnh khác nhau. Những kỷ vật được trưng bày trong bảo tàng của
ông đều rất đặc biệt, có hồn và rất sống động. Bởi đối với mỗi kỷ vật ông đều
tìm hiểu thật kỹ về nó như nằm ở đâu, ai sử dụng, nằm ở chiến trường
nào?...Chính vì vậy, mỗi kỷ vật đều có ở đằng sau nó một câu chuyện hết sức cảm
động.
Trong quá trình tìm kiếm kỷ vật, ông nhận được rất nhiều sự giúp đỡ của
bạn bè, đồng đội là cựu chiến binh sinh sống ở nhiều tỉnh trên cả nước. Và quan
trọng nhất là sự giúp đỡ của mọi người khắp mọi miền đất nước khi họ biết được
công việc của ông. Tuy nhiên, do tuổi đã cao, lại mang thương tật trong người
nên công cuộc tìm kiếm kỷ vật ở những vùng đất xa xôi, hẻo lánh như Cao Bằng,
Bắc Cạn, Hà Giang, Nghệ An, Thanh Hóa...rất vất vả. Bên cạnh đó, đất nước đã
trải qua thời kỳ chiến tranh mấy chục năm, kỷ vật nằm trong người dân cũng bị
thất lạc nhiều nên việc tìm kiếm là vô cùng khó khăn. Nhiều kỷ vật quý may mắn
được tìm thấy thì cũng đã bị hỏng. Không những vậy, kinh phí cho việc đi lại tìm
kiếm cũng là vấn đề khó khăn vì ông đều phải tự túc lo tất cả.
Gần 5 năm đi thu thập kỷ vật chiến tranh, đến nay bảo tàng của ông đã có
957 kỷ vật; trong đó được phân chia ra làm 3 thời kỳ là thời kỳ kháng chiến
chống Pháp khoảng 100 kỷ vật, kháng chiến chống Mỹ 557 và thời kỳ bao cấp là 300
kỷ vật. Điều đặc biệt ở bảo tàng của ông là mỗi kỷ vật đều có một câu chuyện
đằng sau nó. Đó có thể là câu chuyện về tình đồng đội, tình mẫu tử, về mối tình
của một anh bộ đội và một cô dân quân, hay những câu chuyện về tình người, về
lòng tốt của con người trong thời kỳ bao cấp...Trong đó có nhiều kỷ vật gắn với
những câu chuyện hết sức cảm động như chiếc lọ thủy tinh đựng những hạt đỗ của
mẹ Việt Nam anh hùng Tạ Thị Uôn ở Trung Thành, Vụ Bản, Nam Định.
Ông Lưu kể: Khi người con
trai thứ 3 của mẹ vào bộ đội, mỗi ngày mẹ đều bỏ vào lọ một hạt đỗ để tính xem
bao giờ con về, nhưng mẹ mới chỉ bỏ được nửa lọ thì nhận được tin con trai đã hy
sinh. Hay chiếc giáo búp đa của ông Lê Văn Hoàng ở Kim Bản, Hà Nam. Ngày
23/8/1945 ông đã dùng chiếc giáo này cùng nhân dân vùng lên cướp chính quyền để
bàn giao chính quyền cho cách mạng...
Theo ông Lưu hiện nay việc bảo quản kỷ vật gặp rất nhiều khó khăn. Như kim
loại thì phải có biện pháp chống rỉ, vải phải chống mục nát và giấy tờ, máy chữ
chống ẩm, mốc, nát. Ông tâm sự: Trước đây, khi chưa có bảo tàng, những ngày trời
nắng tôi đều phải đem những kỷ vật như quần áo, giấy tờ ra phơi để tránh ẩm mốc.
Sau khi xây dựng được bảo tàng tôi đã phải trang bị một số máy hút ẩm, máy sấy,
điều hòa để tránh cho các kỷ vật bị hư hại. Ông cũng cho biết thêm Cục Di sản
Văn hóa và Bảo tàng tỉnh cũng thường xuyên cho các cán bộ, chuyên gia tới giúp
ông bảo quản các kỷ vật. Điều làm ông trăn trở là hiện nay vẫn còn khoảng trên
100 kỷ vật ông đã tìm thấy phải để lại ở đèo An Khê, Nghĩa Bình và ở Binh đoàn
Tây Nguyên, Buôn Mê Thuột do chưa có điều kiện vào và cũng do bảo tàng giờ đã
quá chật chội với gần 1000 kỷ vật trên diện tích 40m2.
Những năm tháng chiến tranh đã đi qua nhưng dư âm của nó thì vẫn còn lại
tới muôn đời sau. Hàng ngày, trên chiếc xe máy cũ, ông Lưu vẫn một mình kiên
trì, bền bỉ trên hành trình dài bất tận tìm kiếm những kỷ vật chiến tranh để
nâng niu, giữ gìn, để cho thế hệ mai sau biết được những hy sinh to lớn của các
thế hệ cha anh đi trước để có được ngày hôm nay và ghi nhớ về một thời kháng
chiến oanh liệt của cả dân tộc./.
Thùy Dung (TTXVN)