16/07/2016
|
10:25:00
Xe máy sẽ kiểm định khí thải với phí từ 100.000-150.000 đồng
|
(Ảnh: Doãn Đức/Vietnam+) |
Dự thảo về quy định lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải đối với xe
môtô, xe gắn máy của Bộ Giao thông Vận tải sẽ được thực hiện trước mắt
tại 5 thành phố lớn đầu tiên với mức phí kiểm định khí thải khoảng
100.000-150.000 đồng/lần/xe/2 năm.
Sau đó, căn cứ vào tình hình thực tế, các địa phương khác chủ động, phối
hợp với Bộ Giao thông Vận tải công bố lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí
thải đối với xe máy tham gia giao thông tại địa phương.
Mức phí kiểm định 100.000-150.000 đồng
Thực tế, ô nhiễm không khí ngày càng trở nên trầm trọng tại các thành
phố lớn với hàm lượng bụi lơ lửng trung bình giờ ở ven đường tại các
thành phố vượt tiêu chuẩn cho phép nhiều lần. Đặc biệt, mức độ phơi
nhiễm của người tham gia giao thông nhất là người đi xe máy cũng vượt
giới hạn cho phép 2-3 lần...
Theo báo cáo hiện trạng môi trường quốc gia, 70-90% ô nhiễm không khí đô
thị là từ các hoạt động giao thông vận tải, chỉ 10-30% là do công
nghiệp và sinh hoạt.
Một tính toán tại 2 thành phố lớn nhất là Hà Nội và Thành phố Hồ Chí
Minh cho thấy, xe máy chiếm 95% về số lượng, chỉ tiêu thụ 56% xăng nhưng
lại thải ra 94% Hyđrô cácbon (HC); 87% cácbon ôxit (CO); 57% ôxit Nitơ
(Nox)... trong tổng lượng phát thải của các loại xe cơ giới. Và, xe máy
đang sử dụng tham gia giao thông là nguồn chính thải ra phần lớn các
chất gây ô nhiễm.
Mặc dù vào tháng 6/2010, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Đề án kiểm
soát khí thải xe môtô, xe gắn máy tham gia giao thông tại các tỉnh,
thành phố nhưng đến nay đề án này vẫn chưa được triển khai thực hiện.
Lý giải điều này, cơ quan soạn thảo dự thảo Đề án là Cục Đăng kiểm Việt
Nam chỉ ra hàng loạt các nguyên nhân như việc kiểm tra khí thải xe máy
là vấn đề phức tạp, nhạy cảm, liên quan đến nhiều thành phần xã hội;
chưa có căn cứ pháp lý đủ mạnh và chưa có sự vào cuộc quyết liệt của các
cấp chính quyền...
Dự thảo cũng đưa ra tính toán sơ bộ về mức phí kiểm tra khí thải khoảng
100.000-150.000 đồng/lần/xe/2 năm. Đây là mức chi phí không đáng kể so
với chi phí nhiên liệu hàng năm. Tuy nhiên, việc thu phí trực tiếp từ
người dân được Cục Đăng kiểm cảnh báo có thể gây bức xúc vì người sử
dụng xe máy đa số là người có thu nhập chưa cao.
Bên cạnh đó, cơ quan này cũng kiến nghị hỗ trợ cho việc kiểm tra khí
thải từ nguồn thu thuế bảo vệ môi trường đối với nhiên liệu dựa trên số
lượng xe được kiểm tra khí thải. Theo đó, có thể đưa ra cơ chế để người
đưa xe đi kiểm định không phải trả tiền, cơ sở kiểm định được bồi hoàn
tiền phí từ nguồn thu thuế bảo vệ môi trường đối với xăng như kinh
nghiệm của Đài Loan hay nguồn kính phí được cấp theo quy định của Nhà
nước.
Ngoài ra, phía Cục Đăng kiểm nhìn nhận, các đại lý được ủy quyền chính
thức của các công ty sản xuất, lắp ráp là lực lượng chính tham gia thực
hiện kiểm tra khí thải xe máy vì số lượng các đại lý được ủy quyền đủ
khả năng đáp ứng nhu cầu kiểm tra khí thải.
Theo thống kê hiện nay, chỉ tính riêng 5 nhà sản xuất xe môtô, xe gắn
máy lớn là Honda, Yamaha, SYM, Piaggio và Suzuki đã có hệ thống lên đến
1.526 đại lý trên cả nước, riêng tại 5 thành phố trực thuộc Trung ương
(Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ) là 529 đại
lý sẽ đủ kiểm định khí thải cho 8,7 triệu xe máy vào năm 2022.
Chia lộ trình soi xe “nhả khói”
Dự thảo Đề án cũng đề xuất không thực hiện kiểm tra khí thải đối với xe
máy trong 5 năm đầu sử dụng như kinh nghiệm của Đài Loan, Thái Lan, Ấn
Độ... bởi xe còn tương đối mới, đã được kiểm tra lần đầu lúc xuất xưởng
hoặc nhập khẩu và được hưởng chế độ bảo hành, bảo dưỡng của nhà sản
xuất.
Bên cạnh đó, lộ trình kiểm tra khí thải xe máy tại các nước cũng phải trải qua thời gian tương đối dài.
Theo đó, Đề án cho rằng, kiểm tra khí thải xe máy nên được thực hiện tập
trung trước mắt tại các thành phố lớn, trực thuộc Trung ương-nơi đang
bị ảnh hưởng nặng nề nhất của ô nhiễm không khí. Sau đó, căn cứ vào tình
hình thực tế, các địa phương khác chủ động, phối hợp với Bộ Giao thông
Vận tải công bố lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải đối với xe máy tham
gia giao thông tại địa phương.
Ngay tại các thành phố lớn, trực thuộc Trung ương cũng cần phải có thời
gian chuẩn bị cần thiết ít nhất là 5 năm để xây dựng hệ thống văn bản
quy phạm pháp luật; chuẩn bị cơ sở vật chất, kỹ thuật, đào tạo nguồn
nhân lực, tuyên truyền vận động dân.
Do vậy, đa số các ý kiến nhất trí lộ trình được thực hiện trước tiên đối
với các xe có dung tích xy lanh lớn từ 175cm3 trở lên. Đây là những xe
phân khối lớn, có số lượng ít, không phải là phương tiện giao thông phổ
biến hiện nay, chủ sử dụng đều là những người có điều kiện. Việc kiểm
tra khí thải sẽ được thực hiện ngay tại các Trung tâm đăng kiểm ôtô đang
lưu hành, nơi có sẵn cơ sở vật chất, kỹ thuật và nguồn nhân lực được
đào tạo nên hoàn toàn khả thi.
Đối với các xe có dung tích xy lanh dưới 175cm3 do có số lượng rất lớn
nên phải có lộ trình triển khai ít nhất 5 năm (2020-2025). Tuy nhiên,
cũng có nhiều quan điểm và phương án về vấn đề này.
Cụ thể, theo phương án 1, không quy định ngay một lộ trình dài hạn cho
10 năm tới mà trước mắt chỉ thực hiện kiểm tra khí thải đối với xe có
dung tích xy lanh từ 175cm3 trở lên (thực hiện từ ngày 1/7/2018, ước
tính có khoảng 15.200 xe được kiểm tra khí thải).
Theo phương án 2, Ban hành ngay một lộ trình dài hạn bằng cách chia đối
tượng kiểm tra khí thải theo tuổi sử dụng xe vì xe càng cũ thì mức phát
thải gây ô nhiễm càng lớn. Trước tiên, thực hiện kiểm tra khí thải đối
với các xe cũ trên 15 năm sử dụng (từ 1/7/2020, khoảng 6 triệu xe); sau
đó đến các xe có niên hạn 10 năm (từ 1/7/2022, khoảng 4 triệu xe), 5 năm
(từ 1/7/2025, ước tính có khoảng 12 triệu xe).
Phương án 3 cho rằng nên tiếp tục chia đối tượng kiểm tra khí thải theo
dung tích xy lanh động cơ vì lượng phát thải tỷ lệ với độ lớn của dung
tích xy lanh như loại 150cm3 (từ 1/7/2020); từ 1/7/2022 đối với xe có
dung tích xy lanh động cơ từ 105cm3 trở lên; từ 1/7/2025 đối với tất cả
xe máy thuộc đối tượng quy định.
Trước mắt, Dự thảo cũng đưa ra, từ nay đến 2020 sẽ triển khai kiểm tra
khí thải xe máy có dung tích xy lanh động cơ từ 175cm3 trở lên tại 5
thành phố lớn là Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần
Thơ đồng thời xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật về kiểm tra, phí,
lệ phí thực hiện kiểm tra khí thải xe môtô, xe gắn máy...
Từ năm 2020-2022 và các năm sau, tập trung triển khai đồng loạt kiểm tra
khí thải xe môtô, xe gắn máy tại các thành phố trực thuộc Trung ương
theo lộ trình./.
Đức-Hùng (Vietnam+)