21/11/2014
|
14:56:00
Bảo tồn không gian văn hóa, lịch sử của khu vực hồ Gươm
|
Hồ Gươm. (Ảnh: Trọng Đức/TTXVN) |
Được ví như “viên ngọc quý” của Thủ đô, hồ Gươm không chỉ ẩn chứa trong
mình các giá trị văn hóa, lịch sử gắn với sự hình thành Thăng Long-Hà
Nội mà nơi này còn là một không gian cảnh quan đẹp.
Hồ Gươm (còn gọi là hồ Hoàn Kiếm) là niềm tự hào của lớp lớp người Hà
Nội, là điểm dừng chân không thể thiếu của du khách khi đến thăm Thủ đô.
Với trách nhiệm quản lý di tích quốc gia đặc biệt này, quận Hoàn Kiếm
tính đến việc bảo tồn, phát huy giá trị lịch sử, văn hóa, kiến trúc và
không gian cảnh quan khu vực hồ Gươm và vùng phụ cận, để “viên ngọc quý”
của Hà Nội luôn tỏa sáng.
Bảo tồn không gian văn hóa, lịch sử hồ Gươm
Xung quanh hồ Gươm là một hệ thống di tích lịch sử, mà chỉ nhắc tới
người ta có thể nhìn thấy cả một chiều sâu văn hóa lẫn nét kiến trúc độc
đáo như đền Ngọc Sơn, cầu Thê Húc, tháp Bút, đài Nghiên, tháp Rùa, tháp
Hòa Phong, đền Bà Kiệu, đình Nam Hương.
Những công trình di sản đô thị mang đậm phong cách văn hóa Hà Nội như
Khu tượng đài vua Lý Thái Tổ và nhà tập kèn Bát Giác, trụ sở Hội khai
trí tiến đức, nhà số 8 Lê Thái Tổ - nơi ở của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong
những ngày đầu toàn quốc kháng chiến…
Và sẽ thiếu sót nếu không nhắc tới hệ thống cây xanh, mặt nước hồ Gươm
bởi các yếu tố này góp phần tạo nên cái “hồn” cho hồ Gươm, gồm cây đa
búp đỏ bên đền bà Kiệu; các cây lộc vừng bên hồ Gươm, trong đó có cây
lộc vừng chín gốc độc đáo; hàng liễu ven phố Hàng Khay và phố Đinh Tiên
Hoàng… Đặc biệt, rùa hồ Gươm có kích thước lớn gắn với truyền thuyết vua
Lê Lợi trả gươm báu cho Rùa Thần sau khi chiến thắng quân Minh xâm
lược.
Trong những năm qua, quận Hoàn Kiếm cùng các cơ quan chức năng quan tâm
bảo vệ, phát huy giá trị di tích hồ Gươm nhưng thực tế vệ sinh môi
trường nơi này vẫn là vấn đề đáng nói khi lượng rác xả ra nhiều, không
được dọn dẹp kịp thời; tình trạng đá bóng gây hư hại các vật kiến trúc
vườn hoa và các công trình kiến trúc khác; tình trạng viết, vẽ vô thức
trên tường tháp Hòa Phong, tháp Bút vẫn diễn ra và chất lượng nước, các
loại thủy sinh, động vật trong lòng hồ Hoàn Kiếm vẫn chưa được nghiên
cứu để có biện pháp bảo tồn, bảo dưỡng.
Theo ông Tô Văn Động, Giám đốc Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch Hà Nội,
bảo tồn, phát huy các di tích quanh hồ phải đồng thời với việc bảo tồn
không gian, cảnh quan và các công trình kiến trúc, công trình di tích
lịch sử, các giá trị văn hóa phi vật thể. Đối với các di tích lịch sử
văn hóa, ngoài việc bảo tồn các yếu tố gốc theo quy định, việc tôn tạo
các công trình để phục vụ việc phát huy giá trị di tích là một công việc
cần thiết và là một bài toán khó. Do vậy, việc nghiên cứu để tôn tạo
các công trình cần được nghiên cứu riêng cho từng di tích và cần được
kết nối chung trong tổng thể các di tích trong khu vực.
Phó giáo sư-tiến sỹ Lưu Đức Hải, Phó Chủ tịch Hội quy hoạch phát triển
đô thị Việt Nam, cho biết để bảo tồn và khai thác các giá trị khu vực hồ
Hoàn Kiếm cần khôi phục, tu bổ, tôn tạo các công trình văn hóa vật thể
và nét đẹp văn hóa phi vật thể gắn với lịch sử hồ Gươm.
Công tác bảo tồn cần tập trung phục dựng đền thờ vua Lê Thái Tổ, khôi
phục bảng ghi danh học sinh giỏi hàng năm ở khu vực bảng Rồng, bảng Hồ
tại đền Ngọc Sơn, khôi phục các giải cờ Tướng trong các dịp lễ hội ở khu
vực hồ Hoàn Kiếm, cần có một góc Bảo tàng Rùa hồ Hoàn Kiếm…
Gắn với phát triển du lịch bền vững
Từ lâu, hồ Gươm là tâm điểm thu hút du khách khi tới thăm Thủ đô. Nơi
này không chỉ đa dạng các yếu tố văn hóa, lịch sử, cảnh quan mà còn gắn
kết với khu vực phố cổ Hà Nội tạo thành chuỗi sản phẩm du lịch liên
hoàn. Nhiều năm qua, ý tưởng và phương án tổ chức khu vực hồ Gươm thành
khu vực đi bộ của Hà Nội thu hút sự quan tâm của đông đảo nhân dân và
các cơ quan chức năng.
Ông Tô Anh Tuấn, Ủy viên Đoàn chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị
Việt Nam, cho rằng khu vực hồ Gươm có những yếu tố thuận lợi tiềm năng
để tổ chức thành khu vực đi bộ. Nếu chủ trương tổ chức khu vực này thành
khu đi bộ, nhất là khu đi bộ thường xuyên thì còn nhiều việc phải làm.
Trước hết là xác định chủ trương và lập quy hoạch, trên cơ sở đó có lộ
trình kế hoạch thực hiện từng bước với thời gian đủ dài để chuyển đổi
tính chất, không gian và hoạt động của khu vực theo định hướng quy hoạch
đã lập.
Mặc dù việc triển khai còn nhiều khó khăn nhưng trong tâm tưởng nhiều
người vẫn mong mỏi ý tưởng đó trở thành hiện thực. Không chỉ người Hà
Nội có thêm không gian đi bộ, thưởng ngoạn vẻ đẹp của hồ Gươm mà du
khách bốn phương cũng thêm phần thú vị khi khám phá Hà Nội.
Tuy khu vực hồ Gươm giàu giá trị văn hóa, lịch sử, nhân văn, cảnh quan
đẹp, nhưng như phó giáo sư-tiến sỹ Đặng Văn Bài - Phó Chủ tịch Hội Di
sản Việt Nam, nhận xét điều đáng tiếc nhất ở khu vực hồ Gươm là vẫn chưa
xây dựng được sản phẩm du lịch văn hóa có thương hiệu quốc gia và quốc
tế.
Theo phó giáo sư-tiến sỹ Đặng Văn Bài, chiến lược chung nhất là phải xây
dựng tại đây một không gian điểm đến du lịch rộng lớn, dưới dạng một
“bảo tàng mở” ngoài trời chứ không phải là bảo tàng hàn lâm. Kèm theo đó
là một chuỗi sản phẩm liên hoàn và một chương trình giáo dục đặc biệt
với hàng loạt các sự kiện văn hóa để du khách có sự lựa chọn theo nhu
cầu. Với khái niệm bảo tàng hiện đại như vậy, phần trưng bày cơ bản sẽ
là những khu vực kiến trúc cảnh quan, các di tích gốc và khung cảnh sinh
hoạt, kinh doanh, dịch vụ của người dân khu phố cổ quận Hoàn Kiếm. Như
vậy, mới có thể bảo tồn khu vực hồ Gươm gắn với phát triển du lịch bền
vững.
Quận Hoàn Kiếm đang khẩn trương thực hiện bảo tồn, tôn tạo, phát huy giá
trị không gian văn hóa lịch sử khu vực hồ Hoàn Kiếm nhằm mang lại sức
sống mới cho không gian đặc biệt của Thủ đô, trở thành điểm đến lý tưởng
của du khách./.
Hạnh Nguyễn