14/08/2023
|
14:38:49
Quận Ba Đình: Vùng đất "địa linh, nhân kiệt" của thủ đô Hà Nội
|
Cột cờ Hà Nội. (Nguồn: Vietnam+) |
Là một trong bốn quận nội thành đầu tiên của Hà Nội, quận Ba Đình là
một vùng đất “địa linh, nhân kiệt,” giữ vị trí trọng yếu của Kinh thành
Thăng Long xưa.
Hiện nay, nơi đây trở thành Trung tâm Hành chính-Chính trị Quốc gia,
là niềm tự hào của các thế hệ người Việt Nam và thủ đô Hà Nội.
Lịch sử hình thành và phát triển
Năm 1010, khi vua Lý Công Uẩn dời đô từ Hoa Lư về Đại La và đổi tên
là Thăng Long, vùng đất Ba Đình đã được chọn là nơi xây dựng Hoàng Thành
và cung điện của triều đình phong kiến, là vị trí trọng yếu của kinh
thành Thăng Long xưa.
Quận Ba Đình nằm trên nền đất xưa vốn thuộc tổng Hữu Nghiêm (sau đổi
là Yên Hòa), huyện Thọ Xương và các tổng Yên Thành, Nội, Thượng, Trung,
huyện Vĩnh Thuận.
Trải qua hơn 10 thế kỷ, đến nay, Ba Đình vẫn luôn được xem là vùng
đất địa linh nhân kiệt - trung tâm hành chính, chính trị của quốc gia,
là nơi diễn ra các sự kiện trọng đại trong hoạt động đối nội, đối ngoại
của Nhà nước
Trên mảnh đất này, ngày 2/9/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã long trọng
đọc bản Tuyên ngôn độc lập, khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ cộng hòa,
đưa đất nước ta vào kỷ nguyên mới - Kỷ nguyên độc lập dân tộc gắn liền
với Chủ nghĩa xã hội. Năm 1954, sau khi thủ đô Hà Nội được giải phóng,
đến năm 1959, tên gọi Ba Đình được đặt cho một trong 8 khu phố nội
thành.
Ngày 31/5/1961, Thủ tướng Chính phủ ra quyết định thành lập khu phố
Ba Đình trên cơ sở sáp nhập các khu phố Trúc Bạch, Ba Đình và 3 xã nông
nghiệp ngoại thành thuộc khu vực phía nam Hồ Tây. Năm 1981, khu phố Ba
Đình đổi thành quận Ba Đình gồm 15 phường.
Hiện nay, quận Ba Đình phía Bắc giáp quận Tây Hồ, phía Đông giáp quận
Hoàn Kiếm, phía Nam giáp quận Đống Đa, phía Tây giáp quận Cầu Giấy.
Các đơn vị hành chính 14 phường gồm Ngọc Hà, Đội Cấn, Cống Vị, Quán
Thánh, Phúc Xá, Nguyễn Trung Trực, Trúc Bạch, Điện Biên, Thành Công,
Giảng Võ, Kim Mã, Ngọc Khánh, Liễu Giai, Vĩnh Phúc.
Văn hóa, di tích, danh thắng
Trong cái nôi của nền văn minh sông Hồng, những cư dân của Ba Đình đã
xây dựng được cho mình một bản sắc văn hóa làm nên một mảnh đất lịch sử
với những di tích, danh thắng tiêu biểu của Thủ đô.
Đó là di tích Hoàng Thành Thăng Long, đền Quán Thánh, đền Voi Phục,
chùa Một Cột, cột cờ Hà Nội, Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng hàng trăm di
tích lịch sử văn hóa khác.
Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh. (Nguồn: Vietnam+)
Ngoài những công trình mang tính tiêu biểu, trên địa bàn quận Ba Đình
hầu như phường nào cũng có những di tích hoặc cả một quần thể di tích.
Phường Giảng Võ có đình Giảng Võ, chùa Lưu Ly; phường Điện Biên có khu
thành cổ Hà Nội, chùa Thanh Ninh; phường Đội Cấn có chùa Bát Tháp;
phường Ngọc Hà có đình Vĩnh Phúc, đền Đống Nước, chùa Bát Mẫu; phường
Nguyễn Trung Trực có đình Giai Cảnh, chùa Phúc Lâm; phường Trúc Bạch có
đền Cẩu Nhi, chùa Châu Long...
1. Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh
Khu di tích Phủ Chủ tịch, Lăng Bác và Bảo tàng Hồ Chí Minh tạo thành Quần thể di tích lịch sử, văn hóa Ba Đình.
Trong suốt những năm qua, nơi đây luôn hội tụ đồng bào từ khắp mọi
miền của Tổ quốc về để bày tỏ tình cảm kính yêu đối với Bác Hồ và quyết
tâm đi theo con đường mà Đảng và Bác đã lựa chọn. Bạn bè quốc tế đến đây
để được chiêm ngưỡng người anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn
hóa kiệt xuất Hồ Chí Minh.
2. Chùa Một Cột
Chùa Một Cột gọi theo ngữ Hán-Việt là Nhất Trụ Tháp hay Chùa Mật.
Chùa còn có các tên gọi khác là Diên Hựu Tự hoặc Liên Hoa Đài. Không chỉ
được đánh giá là ngôi chùa có kiến trúc nghệ thuật độc nhất ở Việt Nam
cũng như châu Á, chùa Một Cột còn là điểm đến tâm linh, biểu tượng văn
hóa ngàn năm của Hà Nội.
Chùa Một Cột được khởi công xây dựng vào năm Kỷ Sửu 1049, dưới thời
vua Lý Thái Tông. Truyền thuyết kể rằng trong một giấc mộng, nhà vua
nhìn thấy Phật Bà Quan Âm tọa trên một đài hoa sen và mời vua lên cùng.
Sau khi tỉnh giấc, nhà vua liền kể lại câu chuyện với bề tôi. Nhà sư
Thiền Tuệ liền khuyên nhà vua xây một ngôi chùa trên trụ đá giống trong
giấc mơ làm tòa sen để Phật bà ngự ở trên.
Chùa được tạo dáng theo kiểu hình vuông, mỗi chiều 3 mét, mái cong,
đặt trên một cột đá hình trụ đường kính 1,2m, cao 4m - nên gọi là Chùa
Một cột. Phần chính của chùa là hệ thống những thanh gỗ lớn tạo thành
khung kiên cố. Nhìn tổng quan ngôi chùa có hình tượng giống một đóa sen
mọc lên từ mặt hồ.
3. Cột cờ Hà Nội
Cột cờ Hà Nội
được xây dựng từ năm 1805, hoàn thành năm 1812, dưới thời Vua Gia Long
triều Nguyễn trên phần đất phía nam của Hoàng thành Thăng Long, nơi xây
tòa thành Tam Môn của Hoàng thành Thăng Long thời Lê.
Cột cờ Hà Nội là một trong số ít những công trình kiến trúc thuộc khu
vực thành Hà Nội có may mắn thoát khỏi cuộc phá hủy do chính quyền đô
hộ Pháp tiến hành trong ba năm 1894-1897.
Di tích này gồm ba tầng đế, thân cột hình trụ và lầu vọng canh bát
giác, được xây từ năm 1805 trên phần đất phía Nam của Hoàng thành Thăng
Long, cửa vào còn đề hai chữ “Kỳ Đài.” Toàn bộ Cột cờ có chiều cao
33,4m, kể cả trục treo cờ là trên 41m.
Hình tượng Cột cờ thường được vẽ hoặc in trên nhiều ấn phẩm văn hóa
về Hà Nội, trên các món quà lưu niệm đươc các du khách ưa thích.
Vào những ngày lễ, đặc biệt là ngày Thống nhất Đất nước 30/4 và Quốc
khánh 2/9, lá cờ đỏ tung bay trên nền trời xanh trong thể hiện niềm tự
hào của mỗi người dân Việt Nam về một đất nước độc lập, tự do.
4. Hoàng thành Thăng Long
Hoàn thành Thăng Long, hay còn gọi là Thành cổ Hà Nội, mà một di tích
lịch sử ẩn chứa rất nhiều chưng tích về một thời kỳ dài dựng nước và
giữ nước của dân tộc. Công trình kiến trức đồ sộ này được các triều vua
xây dựng trong nhiều giai đoạn lịch sử và trở thành di tích quan trọng
bậc nhất trong hệ thống các di tích Việt Nam.
Nơi này đã được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới của Việt
Nam vào năm 2010. Tháng 12/2002, các chuyên gia đã tiến hành khai quật
trên tổng diện tích 19.000m2 tại trung tâm chính trị Ba Đình – Hà Nội.
Cuộc khai quật khảo cổ học lớn nhất Việt Nam và của cả Đông Nam Á này
đã phát lộ những dấu vết của Hoàng thành Thăng Long trong tiến trình
lịch sử trải dài 13 thế kỷ với các di tích và tầng văn hóa chồng xếp lên
nhau.
5. Đền Quán Thánh
Nằm ở ngã tư đường Quán Thánh và Thanh Niên, đền Quán Thánh là một
trong “Tứ Trấn” của thành Thăng Long xưa, được xây dựng để bảo vệ kinh
đô. Theo vị trí địa lý, Quán Thánh trấn giữ khu vực phía Bắc.
Trải qua các triều đại, đền Quán Thánh đã được trùng tu nhiều lần,
nhưng về cơ bản thì không thay đổi nhiều, là một địa điểm tuyệt đẹp để
ghé thăm. Đây là một trong những điểm tham quan nổi tiếng của Hà Nội,
ghi dấu ấn lịch sử dựng nước và giữ nước vẻ vang của ông cha.
6. Vườn Bách Thảo
Vườn Bách Thảo là một công viên cây xanh được thành lập từ những năm
đầu người Pháp đến đô hộ tại Việt Nam. Trải qua bao nhiêu thăng trầm của
lịch sử, vườn vẫn giữ được gần như nguyên vẹn những thảm thực vật đa
dạng, những giống cây quý hiếm, cùng bầu không khí trong lành.
Với diện tích 10ha nằm trên địa phận phường Ngọc Hà, với cảnh quan
thu nhỏ bao gồm cả núi, rừng và hồ nước, đây vẫn là chốn yên bình hiếm
có giữa lòng thủ đô tấp nập, là lá phổi xanh của thành phố, nơi những cư
dân đô thị tìm đến để nghỉ ngơi, vui chơi, thư giãn./.
(Vietnam+)