ĐẠI LỄ NGHÌN NĂM THĂNG LONG

Trước khi trở thành một đô thị hiện đại, Hà Nội vốn là một cái làng lớn. Ðã là làng thì đương nhiên có nhiều ngõ ngách. Mỗi một ngõ với hình thái sinh hoạt tương đối độc lập lại như một cái làng nhỏ. Tạm Thương là một cái ngõ như thế.

Ở Hà Nội nếu phải bình chọn xem con ngõ nào ở đất ngàn năm văn vật này có cái tên đẹp nhất, nhiều người chẳng ngần ngại mà kêu hai tiếng: Tạm Thương. Thật ra, cái tên của con ngõ dịu dàng ấy chẳng liên quan đến niềm thương mến hay một mối tình nào cả.

Tạm Thương xưa thuộc thôn Yên Thái, tổng Thuận Mỹ, huyện Thọ Xương cũ: "Khoảng đầu đời nhà Nguyễn có tên là Trạm Thương, nơi này có dựng một cái kho để chứa tạm thóc thuế do dân nộp trước khi chuyển vào kho chính, gọi là kho Tạm Thương nên sau đổi thành ngõ Tạm Thương" - (Từ điển đường phố Hà Nội).

Đến những năm 70 của thế kỷ XIX, dẫu Hàng Gai, Hàng Bông đã trở thành trục phố sầm uất và quan trọng của đất kinh kỳ thì Tạm Thương vẫn chỉ là một cái làng nhỏ với con đường ngoắt ngoéo, sình lầy, với cây đa, bến nước sân đình...

Chậm rãi thắp nén hương đầu tiên, chờ mùi trầm lan khắp điện, ông từ Khả khẽ hé cửa ngôi đình Yên Thái. Lúc nào cũng vậy, đúng 5 giờ sáng, tiếng kẹt cửa như báo hiệu con ngõ Tạm Thương tỉnh giấc - một ngày mới bắt đầu. Vài ông lão tập thể dục, dăm người đi làm sớm. Ðài nhà ai vặn to nghe rõ mồn một bản tin thời sự, tiếng nói chuyện, bàn tán của các bà, các cô cũng bắt đầu râm ran khắp ngõ...

Những nét xưa của ngôi làng cổ nay không còn nhiều. Những hotel mini, tiệm uốn tóc mọc lên. Nhà nhà hướng cửa ra mặt ngõ để kinh doanh, mở quán rượu, quán ăn. Cuộc sống có bao giờ dừng lại. Những con ngõ ở Hà Nội vẫn thế. Quá khứ đan xen hiện tại. Rất thực mà rất ảo, lung linh mà lầm lụi, vất vả mà thơ mộng. Tuy trầm lắng nhưng đầy biến động./.