ĐẠI LỄ NGHÌN NĂM THĂNG LONG

Hà Đông là một quận thuộc thủ đô Hà Nội, nằm bên bờ sông Nhuệ, cách trung tâm Hà Nội 11km về phía Tây. Quận Hà Đông nằm dọc theo Quốc lộ 6 từ Hà Nội đi Hòa Bình và trên ngã ba sông Nhuệ, sông La Khê.

Vị trí địa lý

Phía Đông giáp huyện Thanh Trì, quận Thanh Xuân; phía Bắc giáp huyện Từ Liêm, huyện Hoài Đức; phía Tây giáp các huyện Quốc Oai, Hoài Đức, Chương Mỹ; phía Nam giáp các huyện Thanh Oai, Chương Mỹ.

Diện tích tự nhiên: 47, 9174km2.

Dân số: khoảng 225.100 người (năm 2009).

Lịch sử hình thành

Năm 1888, tỉnh Hà Đông được thành lập, tỉnh lỵ đóng ở làng Cầu Đơ, nên lúc đó được gọi là tỉnh Cầu Đơ. Năm 1904, tỉnh Cầu Đơ đổi tên là tỉnh Hà Đông, tỉnh lỵ là thị xã Hà Đông. Năm 1965, hai tỉnh Hà Đông và Sơn Tây được sáp nhập lại thành tỉnh Hà Tây và thị xã Hà Đông trở thành tỉnh lỵ của tỉnh Hà Tây.

Ngày 27/12/1975, kỳ họp thứ 2 Quốc hội khóa V thông qua Nghị quyết hợp nhất hai tỉnh Hà Tây và Hòa Bình thành tỉnh Hà Sơn Bình. Thị xã Hà Đông trở thành tỉnh lỵ của tỉnh Hà Sơn Bình.

Ngày 29/12/1978, kỳ họp thứ 4 Quốc hội khóa VI thông qua Nghị quyết phê chuẩn việc sáp nhập một số huyện, thị xã, xã và thị trấn của tỉnh Hà Sơn Bình và Vĩnh Phú vào thành phố Hà Nội. Theo đó, thị xã Hà Đông thuộc Hà Nội nhưng tạm giao cho tỉnh Hà Sơn Bình quản lý.

Ngày 12/8/1991, kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa VIII thông qua Nghị quyết chia tách tỉnh Hà Sơn Bình thành 2 tỉnh Hà Tây và Hòa Bình. Theo đó, thị xã Hà Đông lại thuộc tỉnh Hà Tây; thị xã Hà Đông gồm 5 xã: Kiến Hưng, Văn Khê, Văn Yên, Vạn Phúc, Hà Cầu và 3 phường: Quang Trung, Yết Kiêu, Nguyễn Trãi.

Ngày 23/6/1994, Chính phủ ra Nghị định số 107/2003/NĐ-CP, về việc thành lập phường Văn Mỗ thuộc thị xã Hà Đông trên cơ sở các thôn Văn Quán, Mộ Lao (của xã Văn Yên) và phố Trần Phú của phường Yết Kiêu; phường Phúc La thuộc thị xã Hà Đông trên cơ sở các thôn Xa La, Yên Phúc (của xã Văn Yên) và các phố Nguyễn Đức Cảnh, Tô Hiến Thành, Nguyễn Công Trứ của phường Yết Kiêu. Sau khi điều chỉnh, thị xã Hà Đông gồm 5 phường: Quang Trung, Yết Kiêu, Nguyễn Trãi, Văn Mỗ, Phúc La và 4 xã: Kiến Hưng, Văn Khê, Vạn Phúc, Hà Cầu.

Ngày 23/9/2003, Chính phủ ra Nghị định số 107/2003/NĐ-CP, về việc thành lập phường Vạn Phúc, phường Hà Cầu thuộc thị xã Hà Đông trên cơ sở diện tích và dân số của 2 xã Vạn Phúc và Hà Cầu; chuyển xã Yên Nghĩa thuộc huyện Hoài Đức và xã Phú Lương, xã Phú Lãm thuộc huyện Thanh Oai về thị xã Hà Đông quản lý.

Sau khi điều chỉnh, thị xã Hà Đông có 12 đơn vị hành chính trực thuộc gồm 7 phường: Quang Trung, Yết Kiêu, Nguyễn Trãi, Văn Mỗ, Phúc La, Vạn Phúc, Hà Cầu và 5 xã: Kiến Hưng, Văn Khê, Yên Nghĩa, Phú Lương, Phú Lãm.

Ngày 1/4/2006, Chính phủ ra Nghị định số 1/2006/NĐ-CP về việc mở rộng thị xã Hà Đông. Theo đó chuyển toàn bộ các xã Biên Giang, Đồng Mai thuộc huyện Thanh Oai và xã Dương Nội thuộc huyện Hoài Đức về thị xã Hà Đông quản lý.

Sau khi điều chỉnh thị xã Hà Đông có 15 đơn vị hành chính trực thuộc gồm 7 phường: Quang Trung, Yết Kiêu, Nguyễn Trãi, Văn Mỗ, Phúc La, Vạn Phúc, Hà Cầu và 8 xã: Kiến Hưng, Văn Khê, Yên Nghĩa, Phú Lương, Phú Lãm, Biên Giang, Đồng Mai, Dương Nội.

Ngày 27/12/2006, Chính phủ ra Nghị định số 155/2006/NĐ-CP thành lập thành phố Hà Đông thuộc tỉnh Hà Tây. Thành phố Hà Đông gồm 15 đơn vị hành chính, gồm các phường: Quang Trung, Yết Kiêu, Nguyễn Trãi, Văn Mỗ, Phúc La, Vạn Phúc, Hà Cầu và 8 xã: Kiến Hưng, Văn Khê, Yên Nghĩa, Phú Lương, Phú Lãm, Biên Giang, Đồng Mai, Dương Nội.

Ngày 1/3/2008, Chính phủ ra Nghị định số 155/2006/NĐ-CP, về việc điều chỉnh địa giới hành chính thành phố Hà Đông để thành lập các phường Văn Quán, Mộ Lao, La Khê, Phú La thuộc thành phố Hà Đông. Theo đó:

1. Phường Văn Quán được thành lập trên cơ sở một phần diện tích và nhân khẩu của phường Văn Mỗ.

2. Phường Mộ Lao được thành lập trên cơ sở diện tích và nhân khẩu còn lại của phường Văn Mỗ.

3. Phường La Khê được thành lập trên cơ sở một phần diện tích và nhân khẩu của xã Văn Khê, xã Yên Nghĩa và phường Quang Trung.

4. Phường Phú La được thành lập trên cơ sở diện tích và nhân khẩu còn lại của xã Văn Khê; một phần diện tích và nhân khẩu của phường Quang Trung, phường Hà Cầu; một phần diện tích và nhân khẩu của xã Phú Lãm, xã Yên Nghĩa, Phú Lương, Kiến Hưng.

Sau khi điều chỉnh, thành phố Hà Đông có có 17 đơn vị hành chính trực thuộc, bao gồm 10 phường: Quang Trung, Yết Kiêu, Nguyễn Trãi, Phúc La, Vạn Phúc, Hà Cầu, Văn Quán, Mộ Lao, La Khê, Phú La và 7 xã: Kiến Hưng, Yên Nghĩa, Phú Lương, Phú Lãm, Dương Nội, Biên Giang, Đồng Mai.

Theo Nghị quyết của Quốc Hội khóa XII, kỳ họp thứ 3, ngày 29/5/2008, từ ngày 1/8/2008, cùng với toàn bộ tỉnh Hà Tây, thành phố Hà Đông được nhập về thủ đô Hà Nội.

Ngày 8/5/2009, Chính phủ ra Nghị quyết số 19/NQ-CP về việc thành lập quận Hà Đông thuộc thành phố Hà Nội trên cơ sở toàn bộ 4.791,74 ha diện tích tự nhiên và 198.678 nhân khẩu với 17 phường trực thuộc của thành phố Hà Đông.

Các đơn vị hành chính

Quận Hà Đông hiện có 17 đơn vị hành chính trực thuộc gồm các phường: Quang Trung, Yết Kiêu, Nguyễn Trãi, Phúc La, Vạn Phúc, Hà Cầu, Văn Quán, Mộ Lao, La Khê, Phú La, Kiến Hưng, Yên Nghĩa, Phú Lương, Phú Lãm, Dương Nội, Biên Giang và Đồng Mai.

Trụ sở Ủy ban Nhân dân quận tại số 4 phố Hoàng Văn Thụ, Hà Đông, Hà Nội.

Tình hình kinh tế-văn hóa-xã hội

Về kinh tế: Nằm ở phía Tây Nam Hà Nội, đầu mối của nhiều tuyến đường giao thông quan trọng, Hà Đông có vị trí chiến lược cả về chính trị, kinh tế và quân sự.

Quận Hà Đông có cơ cấu kinh tế chuyển dịch, với tỷ trọng công nghiệp xây dựng chiếm 53,5%, thương mại-dịch vụ-du lịch chiếm 45,5%, nông nghiệp chỉ còn 1,0%. Sản xuất công nghiệp-tiểu thủ công nghiệp đã tiến những bước dài về quy mô, sản lượng, có tốc độ tăng trưởng GDP bình quân 3 năm (2005-2008) đạt 17,7%. Từ tháng 8/2008 đến tháng 8/2009, Giá trị sản xuất công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp ngoài quốc doanh của quận Hà Đông đạt gần 1.821 tỷ đồng; tổng thu ngân sách nhà nước đạt 1.964,5 tỷ đồng.

Về đầu tư-xây dựng: Hà Đông đã và đang triển khai xây dựng nhiều khu đô thị mới: Văn Quán, Mỗ Lao, Văn Phú, Lê Trọng Tấn, trục đô thị phía Bắc…, các trường đại học, các bệnh viện quốc tế với số vốn huy động đầu tư hàng chục tỷ đôla.

Từ đầu năm đến nay, quận đã có 32 công trình được duyệt quyết toán, 44 công trình hoàn thành đưa vào sử dụng, 108 công trình đang thi công, 39 công trình đã được phê duyệt đầu tư, 161 công trình đang thực hiện thủ tục chuẩn bị đầu tư để trình duyệt.

Về làng nghề: Hà Đông có nghề dệt lụa nổi tiếng từ lâu với làng lụa Vạn Phúc nổi tiếng. Đây là một thế mạnh của việc phát triển dịch vụ du lịch kết hợp với tham quan các làng nghề của vùng. Ngoài ra còn có the La Khê, làng rèn Đa Sỹ,…

Về giáo dục: Hiện quận Hà Đông có 65 trường mầm non, tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông cả công lập và tư thục, trong đó có 15 trường học đạt chuẩn quốc gia; 11 trường cao đẳng, đại học, trung học chuyên nghịêp đóng trên địa bàn quận.

Về văn hóa-xã hội: Từ năm 1990, Hà Đông là địa bàn điển hình của tỉnh Hà Tây về phong trào xây dựng gia đình văn hóa, làng, khu phố, cơ quan, đơn vị văn hóa. Năm 2008, có 82% hộ gia đình đạt danh hiệu gia đình văn hóa; 27 làng, khu phố, 82 cơ quan đạt danh hiệu văn hóa.

Mạng lưới y tế đã có 100% phường đều có trạm y tế và có bác sỹ. Nhiều năm liên tục, Hà Đông giữ vững tỷ lệ phát triển dân số tự nhiên 1%/năm.

Danh lam thắng cảnh

Trên địa bàn quận Hà Đông có các di tích lịch sử như chùa Văn Quán, chùa Bia Bà La Khê, chùa Trắng Mậu Lương, đình La Khê, đình Cầu Đơ,.../.