Làng Ước Lễ, tên nôm là làng Chảy (thuộc xã Tân Ước, huyện Thanh Oai, Hà
Nội), là một trong những ngôi làng cổ của xứ Đoài, nằm ở phía Tây Nam,
cách trung tâm Thủ đô Hà Nội khoảng 30km.
Theo các bậc cao niên trong làng kể lại, bên trên vọng lâu có tấm
biển đề 4 chữ ‘Mỹ tục khả phong’, nghĩa là ‘Phong tục hay nên theo’ do
nhà Vua ban cho làng Ước Lễ vào năm Tự Đức thứ tư (1851). Cổng làng với
vòm mái cong vút giống như các mái đình chùa cổ ở Việt Nam. (Ảnh: Hoài
Nam/Vietnam+)
Làng cổ Ước Lễ gây ấn tượng đặc biệt ngay từ cổng làng - một công
trình kiến trúc bề thế, có hình dáng như cổng thành với những nét đặc
trưng mang phong cách nghệ thuật thời Mạc (thế kỷ XVI). (Ảnh: Hoài
Nam/Vietnam+)
Mặt trong của cổng có ba chữ ‘Thiểu cao đại’ mang hàm ý rằng các thế
hệ trước của làng đã làm nhiều việc nhân đức, nên thế hệ sau nhất định
sẽ hưng vượng. Đó cũng là lời nhắc nhở dân làng dù đi đâu, làm gì cũng
nên sống có đạo đức, biết làm việc thiện, để lại phúc đức cho con cháu.
(Ảnh: Hoài Nam/Vietnam+)
Xuôi từ cổng làng xuống là khu vực chợ cổ truyền thống dưới bóng
những cây đại thụ tỏa bóng mát cả một vùng trời. (Ảnh: Hoài
Nam/Vietnam+)
Mái ngói của khu chợ nhuốm màu thời gian, mang phong cách cổ kính và
đem lại cảm giác hoài cổ, chúng mang dấu ấn văn hóa của các thời kì
lịch sử đã qua. (Ảnh: Hoài Nam/Vietnam+)
Cây đa, giếng nước, sân đình, lũy tre làng lao xao trong gió là những
hình ảnh gắn liền với nét văn hóa làng quê đặc trưng của đồng bằng Bắc
Bộ. (Ảnh: Hoài Nam/Vietnam+)
Đi sâu vào trong làng, qua từng con ngõ, nhiều gia đình tại Ước Lễ
còn lưu giữ khá nhiều các công trình nhà, cổng cổ có niên đại trên dưới
100 năm. Mặc dù qua nhiều năm, khuôn viên nhà đã thay đổi nhưng theo lời
chia sẻ của người dân, việc giữ lại cổng nhà là giữ lại một phần nét
văn hóa của cha ông. (Ảnh: Hoài Nam/Vietnam+)
Những bức tường gạch hằn đậm dấu ấn thời gian mang lại sự thân thuộc,
cổ xưa là hình ảnh không khó bắt gặp khi di chuyển quanh làng Ước Lễ.
Mặc cho những bức tường bê tông với lớp sơn hiện đại, những bức tường
gạch vẫn khiêm nhường với vẻ đẹp hoài cổ trên nẻo đường làng. (Ảnh: Hoài
Nam/Vietnam+)
Gia đình ông Trụ (74 tuổi) hiện nay còn giữ được ngôi nhà cổ có niên
đại hàng trăm năm. Theo ông kể lại, ngôi nhà được mua khi ông nội còn
trẻ từ một gia đình trong làng. (Ảnh: Hoài Nam/Vietnam+)
Không khó để nhận ra nét đặc trưng của đa số công trình nhà cổ ở làng
Ước Lễ nói chung cũng như của các nhà cổ tại đây là hệ thống các tấm
dài (tấm liếp) ở mặt tiền nhà. (Ảnh: Hoài Nam/Vietnam+)
Ông Trụ cho biết:’ Xưa các cụ quan niệm hệ thống các tấm liếp trước
nhà để tránh tránh mọi người nhìn thẳng và đi thẳng vào chính giữa nhà –
vị trí thường đặt ban thờ. Và một phần là ở các nhà hướng Tây, do đó bố
trí hệ thống liếp để che nắng.’ (Ảnh: Hoài Nam/Vietnam+)
Ngôi nhà hiện hữu tuy đã qua vài lần tu bổ nhưng ông Trụ chỉ lát lại
nền và giữ nguyên những phần bằng gỗ từ ban đầu để gìn giữ giá trị của
ngôi nhà. (Ảnh: Hoài Nam/Vietnam+)
Bên cạnh những công trình nhà cổ, giếng nước cũng là một trong những
đặc trưng của làng. Làng Ước Lễ có 6 cái giếng phần lớn đều gắn liền với
các công trình tôn giáo tín ngưỡng như đình chùa. Trong ảnh là giếng
tại khuôn viên chùa Hậu. (Ảnh: Hoài Nam/Vietnam+)
Người dân Ước Lễ còn có một cổng phụ được xây năm 1998, tuy không có
giá trị lịch sử và kiến trúc cao như cổng chính nhưng cũng là một phần
biểu tượng của làng. Người dân nơi đây luôn tự hào về những công trình
cổ còn được gìn giữ tới ngày hôm nay. (Ảnh: Hoài Nam/Vietnam+)