14/11/2012
|
14:50:00
Lãng đãng hoài niệm về những quán càphê Hà Nội
|
Ảnh minh họa. (Nguồn: Giacaphe.co) |
Có những buổi chiều, bàn chân không định mà rẽ đến quán quen, đến nhiều thành
thuộc cả nhịp thay lá của những cái cây trước cửa và thuộc cả cảm giác bình yên
lúc bước chân về, biết rằng có ánh mắt tiễn đưa thấu hiểu của một người quen
chưa hề trò chuyện.
Đã rất nhiều người viết ngợi ca, cảm nhận, xốn xang hoài niệm về cà phê Hà
Nội. Những Nhân, những Lâm, những Giảng, những Năng..., những tên quán, tên
người đã trở nên quen thuộc, thậm chí ngay cả với những người chưa một lần ngồi
cà phê Hà Nội. Nhưng, cái tình của cà phê Hà Nội không ở sự nổi tiếng của tên
quán, tên người. Cà phê Hà Nội bình dị hơn, xao xuyến hơn cả những huyền thoại
mà người ta có thể gọi tên.
Trong vòng 30 năm qua, Hà Nội đã đổi thay rất nhiều, từ hạ tầng đô thị,
đến xu hướng tiêu dùng, đời sống thị dân… Cà phê Hà Nội cũng thế. Người ta đã
thấy những góc phố Highland, những Trung Nguyên biệt thự được chuẩn hóa từ bàn
ghế, ly tách đến hương vị cà phê. Nhiều tên tuổi của cà phê Hà Nội xưa cũng dần
chuyển màu.
Cà phê Nhân bán cả fastfood. Cà phê Giảng “độ” lại ngoại thất đậm phong
cách Italia... Người Hà Nội vốn nhiều hoài niệm, tưởng như sự đổi màu, bỏ đi bản
sắc của những tên tuổi lừng danh cà phê Hà Nội sẽ làm cho nhiều người tiếc nuối,
thế mà không. Thế mới hay những ấn tượng cà phê Hà Nội xưa kia vốn dĩ bị hiểu
lầm.
Trước cửa ga Hà Nội, phía đường Trần Quý Cáp, có một quán cà phê xem chừng
chẳng có gì đặc biệt, nhưng lại đông khách vào buổi tối. Cái quán tối tăm, khá
ồn ào, có dạo đêm nào cũng chiếu video phim chưởng. Bức tường cũ, những bức
tranh cũ, chân dung một thiếu nữ u buồn, khuôn mặt một thiếu phụ thanh tú, xanh
xao lúc ẩn lúc hiện phía sau những lọ, chai, bình, vại ở quầy bar. Nàng lặng lẽ
như một cái bóng, đôi khi lướt qua khi mang đồ uống cho vị khách nào đó.
Khách thì đủ loại. Có những người bồn chồn ngồi rít thuốc một mình, có đôi
tình nhân bịn rịn tìm bàn tay nhau, có kẻ điềm nhiên ngồi ngắm sự vội vã của
nhân gian... Tất cả đều im lặng trong ánh đèn đường mờ tối hắt qua những tán
bàng, sự im lặng lạ thường đến mức âm thanh loảng xoảng của những pha đâm chém
trên ti vi cũng thành sự ồn ào vô vọng. Một lát cắt của cà phê Hà Nội, nơi người
ta có thể theo đuổi những ý nghĩ riêng tư trong không gian hỗn độn.
Ngã tư Phan Chu Trinh - Trần Hưng Đạo có một cội sưa già thường nở hoa
trắng xóa mỗi tháng Hai âm. Đó cũng là thời điểm khó tìm chỗ ngồi ở một quán cà
phê gần đó. Quán với dăm bộ ghế mây rẻ tiền, mấy bức tranh chép, bà chủ trung
niên, khách không sành điệu. Thường ngày, quán là nơi buôn chuyện của đám nhân
viên vài văn phòng gần đấy. Còn khi hoa sưa nở, người ta thấy có những vị khách
vừa lạ vừa quen. Có người đàn ông tóc bạc thỉnh thoảng đến một mình. Có đôi tình
nhân kẻ trước người sau đến ngồi vào chỗ mà không gọi đồ uống, bà chủ chỉ gật
đầu bưng ra cà phê đen không đường cho người đàn ông, cà phê nâu cho người phụ
nữ. Khách nhìn ra đường, bà chủ nhìn ra đường, phố mưa phùn tả tơi hoa trắng.
Tôi là khách quen, không phải dân văn phòng buôn chuyện, cũng không phải
những khách tháng Hai. Có những buổi chiều vô vị bàn chân không định mà rẽ đến
quán quen. Nhiều buổi chiều như thế nên thuộc cả nhịp chuyển sắc màu của những
cây sưa, cây cơm nguội trước cửa, và nữa, thuộc cả cảm giác bình yên mỗi lúc
bước chân về mà cảm giác có ánh mắt tiễn đưa thấu hiểu của một người quen chưa
hề trò chuyện. Cà phê ngon đôi khi chỉ là cái cớ cho người ta tìm thấy tâm hồn
mình đang đâu đó ngoài kia.
Trong một bộ phim không nhớ tên của đạo diễn Việt kiều Trần Anh Hùng có
một chi tiết khó quên là nhân vật nữ ngồi trong quán cà phê của mình ngày này
qua ngày khác nhìn vào những góc tường. Ở đó, cô luôn thấy hiện ra những vẻ mặt
quen thuộc của những vị khách dường như đã in sâu vào không gian cà phê của họ.
Có thể đạo diễn Trần Anh Hùng đã bắt được cái thần thái của cà phê Hà Nội trong
một cảnh quay thật độc đáo. Và có lẽ cũng chẳng phải vô tình, nữ diễn viên chính
trong bộ phim đó là nghệ sĩ Như Quỳnh. Chị cũng từng là một bà chủ quán cà phê ở
phố cổ. Cà phê Quỳnh.
Cà phê Quỳnh có gì hay? Chẳng có gì! Nhạc không, đồ uống đặc sắc không,
chỉ cà phê và mấy thứ lặt vặt… nhưng thích. Thích vì có một cảm giác rất Hà Nội:
trầm tĩnh, yên bình, nhịp đời chầm chậm trôi qua trên gương mặt lặng lẽ của
những khách quen thôi.
Cà phê Quỳnh giờ đã đóng cửa. Ngôi nhà hình như đã được sử dụng để kinh
doanh mặt hàng khác, doanh thu tốt hơn. Không có gì ngạc nhiên. Những ngôi nhà
mặt phố như vậy ở Hà Nội đáng cả núi tiền. Cho thuê mỗi tháng cũng có thu nhập
gấp chục lần mở quán cà phê. Ngạc nhiên chăng là ở Hà Nội có nhiều ngôi nhà như
vậy nhưng lại chỉ để mở quán cà phê. Ở đường Tràng Thi, quán thậm chí chỉ có thể
kê đủ ba đôi ghế, cà phê pha rất đậm mà giá thì không thể rẻ hơn. Đầu phố Thợ
Nhuộm cũng có một quán như vậy. Bà chủ thậm chí còn thuộc hết tên tuổi, tính
tình mọi khách hàng, chủ yếu đến từ mấy cơ quan quanh đó.
Những quán giống nhau, nhỏ, tuềnh toàng mà ấm cúng, chủ yếu khách quen. Cà
phê cũng giống nhau, rất đậm, rang xay không phụ gia. Bà chủ cũng giống nhau với
những khuôn mặt phúc hậu, mềm mại, ánh mắt thay lời của người Hà Nội xưa. Họ bán
cà phê không phải để mưu sinh, chỉ để sáng ra mở cửa, mua một mớ hoa tươi từ xe
đạp ngoại ô để thể hiện sự khéo léo của mình rồi chìm vào suy tưởng của riêng họ
trong không gian thân thuộc, đều đặn mỗi ngày như không bao giờ nhàm chán. Phải
chăng đó chính là phong vị đặc trưng của cà phê Hà thành? Là không gian của
những người mặc kệ sự biến thiên của dòng đời để giữ lấy những cảm giác xưa cũ
của một Hà Nội chầm chậm, man mác, vô ưu...
Hà Nội gần đây có một thương hiệu cà phê chừng mới nổi, chọn một cái tên
quán đầy hoài niệm: “Tonkin”. Vợ chồng chủ quán còn khá trẻ, kinh doanh kiểu
hiện đại, làm thương hiệu từ những chi tiết nhỏ nhất và nhanh chóng phát triển
một chuỗi cửa hàng ở những khu phố nhiều văn phòng. Quán nào cũng đông, ngồi
tràn cả vỉa hè. Bọn trẻ chịu chơi, đám nghệ sĩ ồn ào, dân kinh doanh trẻ. Cà phê
khá ngon, hương vị khó lẫn, giá cả phải chăng, tiện nghi mà thoải mái, phố lớn
vỉa hè to... Tưởng như đó là phong cách mà chủ quán mong muốn và đã đem lại sự
thành công cho họ. Thế nhưng, nơi ẩn náu cuối cùng của ông chủ quán lại là một
gian quán trong ngõ nhỏ Hạ Hồi. Quán rất nhỏ. Bàn ghế cọc cạch, sô pha cũ đặt
cạnh sa lông gỗ tay cong thời bao cấp. Quạt đồng Marelli treo trên tường bồi
giấy. Một chỗ để chơi chứ chẳng phải kinh doanh. Đến đó, chợt nhận ra tên quán
“Tonkin” - Bắc Kỳ thực dân phải chăng cũng là một hoài niệm?./.
(Người Hà Nội/Vietnam+)